Sukcesja firm jednoosobowych. Tymczasowe zarządzanie przedsiębiorstwem po śmierci właściciela

Jednoosobowa działalność gospodarcza jest bardzo popularną formą prowadzenia przedsiębiorstw w Polsce. Szacuje się, że w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) jest zarejestrowanych ok. 230 tys. osób, które rozpoczęły działalność na początku lat 90. i mają obecnie ponad 65 lat[1]. Co więcej, ogólnie wśród 3 mln jednoosobowych przedsiębiorców aż 1 mln to firmy rodzinne, które stanowią ok. 36% polskich przedsiębiorstw i wytwarzają 10% PKB naszego kraju[2]. W takich firmach niezwykle pożądana jest możliwość powołania zarządcy sukcesyjnego; jego ustanowienie zagwarantuje bowiem kontynuację zarządzania przedsiębiorstwem po śmierci właściciela.

Przepisy obowiązujące do niedawna nie dawały w zasadzie żadnej możliwości na prowadzenie firmy przez następców prawnych zmarłego przedsiębiorcy. Jego śmierć oznaczała de facto niemożność zachowania ciągłości działalności przedsiębiorstwa. Sytuacja zmieniła się wraz z wejściem w życie ustawy z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej (dalej: ustawa o zarządzie sukcesyjnym)[3]. Reguluje ona zasady tymczasowego zarządzania przedsiębiorstwem po śmierci przedsiębiorcy, który we własnym imieniu wykonywał działalność gospodarczą na podstawie wpisu do CEIDG. Od 25 listopada 2018 r. przedsiębiorca może wskazać i zgłosić w CEIDG tzw. zarządcę sukcesyjnego, który będzie prowadził sprawy firmy do momentu załatwienia formalności spadkowych. Nie można jednak ustanowić zarządu sukcesyjnego, jeżeli została ogłoszona upadłość przedsiębiorcy. Zawieszenie działalności gospodarczej nie stanowi przeszkody do ustanowienia zarządu sukcesyjnego, podobnie jak przeszkodą taką nie jest postępowanie restrukturyzacyjne[4].

Po ustanowieniu zarządcy sukcesyjnego kontynuacja działalności następuje w formie „przedsiębiorstwa w spadku”, które obejmuje cały majątek przedsiębiorstwa[5]. Nie posiada ono zdolności prawnej na gruncie prawa cywilnego, a stanowi jedynie masę majątkową zarządzaną przez powołanego zarządcę sukcesyjnego[6]. Od chwili ustanowienia zarządu sukcesyjnego zarządca ten wykonuje prawa i obowiązki zmarłego przedsiębiorcy wynikające z wykonywanej przez niego działalności gospodarczej oraz prawa
i obowiązki wynikające z prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku. W sprawach wynikających z prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku zarządca sukcesyjny posługuje się dotychczasową firmą przedsiębiorcy z dodaniem oznaczenia „w spadku”. Prowadząc takie przedsiębiorstwo, zarządca sukcesyjny powinien posługiwać się własnymi danymi, a także firmą zmarłego przedsiębiorcy np. Jan Kowalski zarządca sukcesyjny prowadzący przedsiębiorstwo w spadku pod firmą „ABC Adam Nowak w spadku”.

Powołanie zarządcy sukcesyjnego

Każdy przedsiębiorca wpisany do CEIDG może powołać zarządcę sukcesyjnego[7]. Może nim być ustanowiona jedynie osoba fizyczna, która ma pełną zdolność do czynności prawnych. Funkcję zarządcy sukcesyjnego w jednym czasie może pełnić tylko jedna osoba. Przedsiębiorca może jednak powołać zarządcę sukcesyjnego na wypadek, gdyby zarządca powołany w pierwszej kolejności zrezygnował z pełnienia tej funkcji albo nie mógł jej pełnić z powodu śmierci, ograniczenia lub utraty zdolności do czynności prawnych, odwołania go przez przedsiębiorcę albo uprawomocnienia się orzeczenia o zakazie prowadzenia działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 373 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe lub, gdy prawomocnie orzeczono środek karny albo środek zabezpieczający w postaci zakazu prowadzenia określonej działalności gospodarczej, obejmującego działalność gospodarczą wykonywaną przez przedsiębiorcę lub działalność gospodarczą w zakresie zarządu majątkiem. Złożenie wniosku o wpis zarządcy sukcesyjnego do CEIDG może nastąpić zarówno online, jak i w wersji papierowej w urzędzie gminy. Zgłoszenie wniosku jest bezpłatne.

Do ustanowienia zarządu sukcesyjnego jest wymagane:

• powołanie zarządcy sukcesyjnego,
• wyrażenie zgody osoby powołanej na zarządcę sukcesyjnego na pełnienie tej funkcji,
• dokonanie wpisu do CEIDG[8].

Pierwsze dwa warunki stanowią podstawę do ustanowienia zarządu sukcesyjnego, a zatem powołania na zarządcę sukcesyjnego konkretnej osoby. Trzeci określa z kolei moment ustanowienia zarządu sukcesyjnego, którym jest właśnie wpisanie do CEIDG zarządcy sukcesyjnego[9].

Należy podkreślić, że wskazanie zarządcy sukcesyjnego w testamencie nie będzie skuteczne – może to stanowić jedynie wskazówkę dla spadkobierców uprawnionych do powołania zarządcy, jednak nie będzie miało wiążącego charakteru[10]. Do ustanowienia zarządcy sukcesyjnego po śmierci przedsiębiorcy może oczywiście dojść, jednak dopiero po spełnieniu określonych przez prawo warunków, o czym jest napisane w dalszej części artykułu.

Powołanie zarządcy sukcesyjnego może nastąpić w dwojaki sposób.

Po pierwsze – może się to zadziać za życia przedsiębiorcy. W takim przypadku powinien on:

1. wskazać określoną osobę do pełnienia funkcji zarządcy sukcesyjnego albo
2. zastrzec, że z chwilą śmierci przedsiębiorcy wskazany prokurent stanie się zarządcą sukcesyjnym.

Po drugie – do powołania zarządcy sukcesyjnego może dojść po śmierci przedsiębiorcy. W takim przypadku zarządcę sukcesyjnego może powołać:

1. małżonek przedsiębiorcy, któremu przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku, lub
2. spadkobierca ustawowy przedsiębiorcy, który przyjął spadek, albo
3. spadkobierca testamentowy przedsiębiorcy, który przyjął spadek, albo zapisobierca windykacyjny, który przyjął zapis windykacyjny, jeżeli zgodnie z ogłoszonym testamentem przysługuje mu udział w przedsiębiorstwie w spadku.

W drugim przypadku powołanie zarządcy jest jednak o wiele bardziej skomplikowane i czasochłonne. Wymaga także udziału notariusza oraz zachowania formy aktu notarialnego. Prócz zgody samego zarządcy jest również potrzebna zgoda osób, którym łącznie przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku większy niż 85/100. Na koniec, notariusz dokonuje zgłoszenia zarządcy do CEIDG. Uprawnienie do powołania zarządcy sukcesyjnego wygasa z upływem dwóch miesięcy od dnia śmierci przedsiębiorcy.

Jak wskazano powyżej, przedsiębiorca może również zastrzec, że wskazany przez niego prokurent może stać się zarządcą sukcesyjnym z chwilą śmierci przedsiębiorcy. Przy czym w takim przypadku nie ma znaczenia rodzaj udzielonej prokury. Nawet jeśli będziemy mieć do czynienia z prokurą łączną, to przedsiębiorca może ustanowić zarządcą sukcesyjnym jednego z tych prokurentów[11].

Od chwili ustanowienia zarządu sukcesyjnego zarządca sukcesyjny wykonuje prawa
i obowiązki zmarłego przedsiębiorcy wynikające z wykonywanej przez niego działalności gospodarczej oraz prawa i obowiązki wynikające z prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku. Maksymalny okres trwania zarządu sukcesyjnego, niezależnie od spełnienia innych warunków przewidzianych w ustawie o zarządzie sukcesyjnym, wynosi 2 lata od dnia śmierci przedsiębiorcy. Sąd z ważnych przyczyn może przed dniem wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego przedłużyć okres zarządu sukcesyjnego na czas nie dłuższy niż 5 lat od dnia śmierci przedsiębiorcy.

Dziedziczenie a uprawnienie do powołania zarządcy sukcesyjnego

Zarządca sukcesyjny nie staje się sukcesorem przedsiębiorcy. Jego jedynym zadaniem jest prowadzenie przedsiębiorstwa do czasu załatwienia formalności spadkowych przez spadkobierców. Pełną aktualność w zakresie zasad dziedziczenia po zmarłym przedsiębiorcy zachowują przepisy kodeksu cywilnego dotyczące spadkobrania. W konsekwencji, jeśli przedsiębiorca nie sporządził ważnego testamentu, wówczas dziedziczą po nim spadkobiercy ustawowi. Zarząd sukcesyjny jest jedynie instytucją tymczasową, która ma umożliwić spadkobiercom uporządkowanie spraw związanych ze spadkobraniem przy jednoczesnym zapewnieniu ciągłości funkcjonowania przedsiębiorstwa. Zarządca sukcesyjny nie dziedziczy przedsiębiorstwa tylko dlatego, że został powołany do swojej funkcji. Właścicielem przedsiębiorstwa w spadku jest osoba, która nabyła prawo do przedsiębiorstwa w spadku na skutek powołania do spadku, czyli spadkobierca ustawowy albo testamentowy przedsiębiorcy[12]. Sama natomiast ustawa pod pojęciem właściciela przedsiębiorstwa w spadku rozumie rzeczywistych następców prawnych, czyli osoby, których prawa do spadku zostały potwierdzone w prawomocnym postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku,
w zarejestrowanym akcie poświadczenia dziedziczenia albo w europejskim poświadczeniu spadkowym[13].

Skutki w zakresie prawa pracy

Ustawa o zarządzie sukcesyjnym wprowadza novum w obowiązującym porządku prawnym w zakresie możliwości utrzymania w mocy umów o pracę po śmierci przedsiębiorcy. Do tej pory co do zasady śmierć przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą powodowała wygaśnięcie umów o pracę. Zmiany wprowadzone na mocy ustawy o zarządzie sukcesyjnym pozwalają na kontynuację zawartych w ramach tego przedsiębiorstwa umów o pracę na dotychczasowych zasadach do czasu wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego. Na mocy ogólnej reguły zawartej w art. 63² k.p. umowy o pracę wygasają z dniem śmierci pracodawcy, jednak powyższy przepis nie ma zastosowania w przypadku ustanowienia zarządcy sukcesyjnego z chwilą śmierci pracodawcy. Umowa o pracę z pracownikiem wygasa wówczas z dniem wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego, chyba że przed tym dniem nastąpiło przejęcie pracownika przez nowego pracodawcę na zasadach określonych w art. 23¹ k.p. (przejście zakładu pracy na innego pracodawcę).

Nieco bardziej skomplikowana jest sytuacja w przypadku, gdy zgodnie z ustawą
o zarządzie sukcesyjnym nie ustanowiono zarządcy. Ustawodawca zabezpieczył jednak losy pracowników także w takim przypadku – umowa o pracę na czas nieokreślony wygasa z upływem 30 dni od dnia śmierci pracodawcy, chyba że przed upływem tego terminu osoba, o której mowa w art. 14 ustawy o zarządzie sukcesyjnym[14] albo zarządca sukcesyjny uzgodni z pracownikiem, na mocy pisemnego porozumienia stron, że stosunek pracy będzie kontynuowany na dotychczasowych zasadach:

• do dnia ustanowienia zarządu sukcesyjnego albo wygaśnięcia uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego – jeżeli porozumienie z pracownikiem zawiera osoba, o której mowa w art. 14 ustawy o zarządzie sukcesyjnym;
• do dnia wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego – jeżeli porozumienie z pracownikiem zawiera zarządca sukcesyjny. Porozumienie, o którym mowa ma jedynie charakter tymczasowy. Na zasadzie konsensusu stron pozwala ono na kontynuację stosunku pracy na dotychczasowych zasadach. Ustawodawca wskazuje jednak, że strony porozumienia, o którym mowa powyżej, mogą także uzgodnić wcześniejszy termin rozwiązania umowy o pracę.

W przypadku nieustanowienia zarządcy sukcesyjnego za życia przedsiębiorcy, ustawodawca zabezpieczył również interes pracowników zatrudnionych na podstawie umów
o pracę na czas określony. W takiej sytuacji rozwiązuje się ona z upływem czasu, na który została zawarta, jeżeli termin jej rozwiązania przypada przed upływem 30 dni od dnia śmierci pracodawcy, chyba że strony uzgodnią wcześniejszy termin rozwiązania umowy. Jeżeli termin rozwiązania umowy o pracę na czas określony przypada po upływie 30 dni od dnia śmierci pracodawcy umowa o pracę wygasa z dniem wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego albo wygaśnięcia uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego, chyba że wcześniej rozwiąże się z upływem czasu, na który została zawarta, albo strony uzgodnią wcześniejszy termin rozwiązania umowy.

Okres od dnia śmierci pracodawcy do dnia wygaśnięcia umowy o pracę albo dokonania uzgodnienia zgodnie z art. 63² § 5 i 6 k.p. albo rozwiązania umowy o pracę zgodnie z art. 63² § 7 k.p. jest okresem usprawiedliwionej nieobecności w pracy, za który pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia. W razie ponownego zatrudniania pracowników w tej samej grupie zawodowej zarządca sukcesyjny zatrudnia na poprzednich warunkach pracownika, którego umowa o pracę wygasła z powodu śmierci pracodawcy, jeżeli pracownik ten zgłosi zamiar podjęcia zatrudnienia w ciągu miesiąca od dnia ustanowienia zarządu sukcesyjnego (art. 63² § 12 k.p.). Uprawnienie wskazane w poprzednim zdaniu ma charakter bezwzględny i zainteresowany były pracownik ma możliwość dochodzenia go przed sądem[15]. Podkreślić należy, że roszczenie to powstaje w przypadku spełnienia przesłanek wymienionych
w tym przepisie. Powyższy mechanizm łagodzi skutki wygaśnięcia umów o pracę
z powodu braku powołania zarządu sukcesyjnego i mimo automatycznego zakończenia zatrudnienia z upływem trzydziestodniowego terminu, pracownik ma prawo odnowienia zatrudnienia w przypadku późniejszego powołania zarządcy[16].

Wykonywanie zawartych przez przedsiębiorcę umów

Pojęcie umów zawartych przez przedsiębiorcę w zakresie przedsiębiorstwa obejmuje umowy bezpośrednio bądź pośrednio związane z działalnością gospodarczą, a zatem takie,
z którymi łączą się przychody (koszty) ujmowane w księgach przedsiębiorcy. Powyższe
nie dotyczy umów o pracę, które są regulowane przez przepisy kodeksu pracy[17]. Ustawa o zarządzie sukcesyjnym wprowadziła rozwiązanie, dzięki któremu jest możliwa kontynuacja stosunków umownych po śmierci przedsiębiorcy. W razie ustanowienia zarządu sukcesyjnego jeszcze za życia przedsiębiorcy, po jego śmierci mamy do czynienia z kontynuacją stosunków umownych z wyłączeniem umów, których wykonanie zależy od osobistych przymiotów zmarłego przedsiębiorcy. Z powyższego wynika zatem, że w treści stosunków umownych nic się nie zmieni, z tą tylko różnicą, że zamiast przedsiębiorstwa występuje przedsiębiorstwo w spadku, zaś zamiast przedsiębiorcy – zarządca sukcesyjny[18].

Z trudniejszą sytuacją przyjdzie nam się zmierzyć wtedy, gdy zarząd sukcesyjny nie został ustanowiony za życia przedsiębiorcy. Wówczas mamy do czynienia z okresem przejściowym ponieważ nie jest wiadome, czy zarząd taki w ogóle zostanie powołany. Zgodnie z ustawą
o zarządzie sukcesyjnym (art. 30 ust. 2) w okresie od chwili śmierci przedsiębiorcy do dnia ustanowienia zarządu sukcesyjnego każda ze stron umowy może powstrzymać się ze spełnieniem świadczenia. Z powyższego wynika zatem, że w okresie wspomnianej niepewności w odniesieniu do ustanowienia zarządu sukcesyjnego strony umowy mają uprawnienie do powstrzymania się ze spełnieniem świadczenia[19]. Przy czym należy pamiętać, że ustawa przewiduje, iż od dnia, w którym osoba, o której mowa w art. 14 ustawy, zaofiaruje świadczenie wzajemne, druga strona traci prawo do powstrzymania się ze spełnieniem tego świadczenia, ustaje też przyczyna zawieszenia biegu terminu spełnienia świadczenia wzajemnego[20]. Do czasu ustanowienia zarządu sukcesyjnego żadna ze stron nie ma w takiej sytuacji faktycznej możliwości wykonywania swoich praw i obowiązków umownych[21].

W przypadku świadczeń wymagalnych – do czasu ustanowienia zarządu sukcesyjnego – strona umowy może powstrzymać się z ich wykonaniem. W przypadku natomiast świadczeń niewymagalnych – termin jego spełnienia nie rozpocznie się, a rozpoczęty ulegnie zawieszeniu do dnia ustanowienia zarządu sukcesyjnego[22]. Powyższe dotyczy także terminów do realizacji uprawnień stron wynikających z umowy czy realizacji innych obowiązków niż spełnienie świadczenia[23]. Zawieszenie terminu polega na tym, że od dnia śmierci przedsiębiorcy termin nie biegnie (wstrzymuje się). Rozpoczyna ponownie bieg po ustanowieniu zarządu sukcesyjnego[24]. W razie, gdy zarząd sukcesyjny nie został ustanowiony, rozpoczęty termin ulega zawieszeniu do dnia wygaśnięcia uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego
(art. 30 ust. 3 in fine). Umowa ulegnie zatem rozwiązaniu z upływem dwóch miesięcy od dnia śmierci przedsiębiorcy w razie braku ustanowienia zarządcy.

Sama ustawa wprowadza także trzy wyjątki od zasady kontynuacji umów zawartych przez przedsiębiorcę tj.: odmienne postanowienia umowy (ustawy), gdy wykonanie umowy zależy od osobistych przymiotów zmarłego przedsiębiorcy czy niepowołanie zarządu sukcesyjnego.

Skutki podatkowe

Rozwiązania wprowadzone ustawą o zarządzie sukcesyjnym przewidują, że NIP nadany przedsiębiorcy przechodzi na przedsiębiorstwo w spadku i wygasa wraz z wygaśnięciem zarządu sukcesyjnego, a jeżeli zarząd sukcesyjny nie został ustanowiony – wraz z wygaśnięciem uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego. Dzięki temu, przedsiębiorstwo w spadku może kontynuować swoją działalność oraz rozliczać dotychczasowe zobowiązania podatkowe. W przypadku gdy zarząd sukcesyjny nie został ustanowiony, przedsiębiorstwo w spadku może do dnia wygaśnięcia uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego podawać NIP przedsiębiorcy, jeżeli osoba, o której mowa w art. 14 ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, kontynuuje prowadzenie przedsiębiorstwa pod firmą przedsiębiorcy i w terminie 2 miesięcy od dnia śmierci przedsiębiorcy dokona zgłoszenia do naczelnika urzędu skarbowego o kontynuowaniu prowadzenia tego przedsiębiorstwa.

Dzięki możliwości posługiwania się NIP zmarłego przedsiębiorcy istnieje możliwość kontynuowania rozliczeń w podatku VAT przedsiębiorcy w spadku. Zarządca sukcesyjny może zatem – w imieniu własnym, jednak na rachunek właścicieli przedsiębiorstwa – składać deklaracje podatkowe czy dokonywać ich korekt[25]. Przedsiębiorstwo w spadku jest także podatnikiem podatku dochodowego, zatem ciąży na nim obowiązek rozliczenia od dochodów osiągniętych w okresie od otwarcia spadku do dnia wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego. Sam zaś podatek dochodowy będzie obliczany na takich samych zasadach, na jakich rozliczał się zmarły przedsiębiorca[26].

Pozytywne zmiany należy odnotować także w zakresie podatku od spadków i darowizn. Zgodnie z art. 4d ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn[27] zwalnia się od tego podatku nabycie w drodze dziedziczenia lub zapisu windykacyjnego własności przedsiębiorstwa osoby fizycznej lub udziału w nim. To zwolnienie dotyczy każdej osoby. Należy pamiętać, że podstawą skorzystania ze zwolnienia jest łączne spełnienie dwóch warunków. Są nimi:

• zgłoszenie przez nabywcę nabycia własności przedsiębiorstwa lub udziału w nim właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia lub wydania europejskiego poświadczenia spadkowego oraz
• nabywca musi prowadzić przedsiębiorstwo przez co najmniej 2 lata od jego nabycia. Warunki określone powyżej uważa się za zachowane także w przypadku, gdy przedsiębiorstwo zostało w całości wniesione jako wkład do spółki, a objęte w zamian udziały lub akcje nie zostaną zbyte przed upływem 2 lat od dnia nabycia własności przedsiębiorstwa lub udziału w nim[28].

Dodatkowo, dla nabywcy przedsiębiorstwa nie powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych. Nie wystąpi także u niego przychód lub dochód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych[29].

Niniejszy artykuł poruszył najważniejsze kwestie związane z zagadnieniem zarządu sukcesyjnego. Wprowadzone przez ustawodawcę zmiany z całą pewnością należy ocenić pozytywnie, gdyż wychodzą one naprzeciw oczekiwaniom osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą. Zmiany te zabezpieczają zarówno losy przedsiębiorstwa po zmarłym przedsiębiorcy, jak również losy jego kontrahentów czy pracowników. Dzięki ustanowionemu zarządcy sukcesyjnemu przedsiębiorstwo może zachować ciągłość funkcjonowania na dotychczasowych zasadach do czasu załatwienia formalności spadkowych.

 

Alicja Olszar

prawnik korporacyjny, specjalizuje się w prawie gospodarczym i handlowym, a także projektach due diligence w przypadku sprzedaży akcji lub udziałów spółek, sprzedaży przedsiębiorstwa oraz przekształceń spółek prawa handlowego; doktorantka w Katedrze Prawa Handlowego Kolegium Prawa Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie; obecnie związana z kancelarią prawną LAWBOX z siedzibą we Wrocławiu

Artykuł pochodzi z Biuletynu Euro Info 8/2019

Przeczytaj więcej takich artykułów w strefie wiedzy PARP

Zobacz też:

---

[1] https://www.gov.pl/web/przedsiebiorczosc-technologia/sukcesja-firm

[2] Ibidem.

[3] Ustawa z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej (Dz.U. z 2018 r. poz. 1629).

[4] zob. ustawa z 15.5.2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1508 z późn. zm.),

[5] zob. więcej: T. Burchard, Zarząd sukcesyjny przedsiębiorstwa po śmierci jego jedynego właściciela, Legalis.

[6] Ibidem.

[7] Powołanie zarządcy sukcesyjnego możliwe jest również w spółce cywilnej. W przypadku gdy zastrzeżono, że spadkobiercy wspólnika wejdą do spółki cywilnej na jego miejsce i został ustanowiony zarząd sukcesyjny, prawa spadkobierców wspólnika w spółce wykonuje zarządca sukcesyjny. W takim przypadku zarządca sukcesyjny prowadzi sprawy spółki oraz reprezentuje ją na zasadach obowiązujących zmarłego wspólnika od dnia ustanowienia zarządu sukcesyjnego (zob. art. 872 k.c. w zw. z art. 46 i nast. ustawy o zarządzie sukcesyjnym).

[8] Warto dodać, że przedsiębiorca składa oświadczenie, iż zarządca sukcesyjny wyraził zgodę na pełnienie takiej funkcji. Oświadczenie to zostaje złożone przez przedsiębiorcę pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.

[9] J. Bieluk, Ustawa o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej. Komentarz, 2019, Legalis.

[10] Ibidem.

[11] Zob. więcej: M. Sieradzka, Zarząd sukcesyjny przedsiębiorstwem osoby fizycznej – analiza i ocena nowych rozwiązań prawnych (cz. 1); MOP, 2018, nr 22, s. 1195 i nast.; J. Bieluk, Ustawa, op.cit., Legalis.

[12] Właścicielem przedsiębiorstwa w spadku jest zapisobierca windykacyjny, jeżeli zapis windykacyjny, który uczynił przedsiębiorca w testamencie, miał za przedmiot przedsiębiorstwo albo udział w przedsiębiorstwie; Uzasadnienie do rządowego projektu ustawy o zarządzie sukcesyjnym osoby fizycznej, druk nr 2293 Sejm VIII kadencji, s. 16, www.sejm.gov.pl

[13] Ibidem.

[14] A zatem: 1) małżonek przedsiębiorcy, któremu przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku, lub 2) spadkobierca ustawowy przedsiębiorcy, albo 3) spadkobierca testamentowy przedsiębiorcy albo zapisobierca windykacyjny, któremu zgodnie z ogłoszonym testamentem przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku

[15] M. Zbucka, Skutki prawne śmierci pracodawcy, 2018, System Informacji Prawnej LEX.

[16] Ibidem.

[17] J. Bieluk, Ustawa, op.cit., Legalis

[18] Ibidem.

[19] Ibidem.

[20] Uzasadnienie, op.cit., s. 53.

[21] Ibidem, s. 51

[22] Ibidem.

[23] M. Sieradzka, Zarząd, op.cit., s. 1245.

[24] Uzasadnienie, op.cit., s. 52.

[25] T. Burchard, Zarząd, op.cit., Legalis.

[26] Zob. więcej: ibidem.

[27] ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. Nr 45, poz. 207)

[28] Art. 4b ust. 1 w zw. z ust. 3 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r.  o podatku od spadków i darowizn

[29] T. Burchard, Zarząd, op.cit., Legalis.