18 czerwca 2025 r.
Mini-roboty na ratunek – nowe technologie w akcjach poszukiwawczo-ratowniczych
Szanse na uratowanie ofiar katastrof gwałtownie spadają po 72 godzinach od wydarzenia. Ten wyścig z czasem jest dodatkowym obciążeniem dla ratowników, którzy pracują w wyjątkowo niebezpiecznych, ciągle zmieniających się warunkach.
Aby pomóc służbom ratowniczym w prowadzeniu działań projekt CURSOR miał za zadanie stworzenie rozwiązań technologicznych, takich jak roboty, drony i sensory, które pozwolą na bezpieczniejsze i efektywniejsze przeprowadzanie akcji poszukiwawczo-ratowniczych.
W prowadzonym w latach 2019-2023 projekcie udział wzięli naukowcy, przedsiębiorcy i organizacje ratownicze z 6 krajów UE (Niemcy, Francja, Grecja, Austria, Irlandia, Włochy) oraz Norwegii, Wielkiej Brytanii i Japonii.
Opracowany w ramach projektu zestaw CURSOR Search and Rescue Kit ma usprawnić prowadzenie akcji poszukiwawczo-ratunkowych w trzech podstawowych obszarach. Pierwszym z nich jest skrócenie czasu potrzebnego na wykrycie ofiar katastrof uwięzionych np. pod gruzami i zwiększenie dokładności lokalizacji znalezionych osób. Po drugie, opracowane narzędzia mają polepszyć komunikację z załogami działającymi w obszarze poszukiwań. Trzecim zadaniem tych rozwiązań ma być zbieranie danych z różnych źródeł, które pozwolą na szybsze tworzenie obrazu aktualnej sytuacji i prowadzonych operacji.
Jednym z rozwiązań powstałych w trakcie projektu jest SMURF (Soft Miniaturised Underground Robotic Finder) – nieduży, zdalnie kontrolowany robot zaprojektowany do poruszania się po zawalonych budynkach, gruzach i rumowiskach w celu lokalizacji zasypanych ofiar. Jego użycie pozwoli ratownikom na zdalne wykonywanie jednego z najbardziej niebezpiecznych etapów akcji ratunkowych – robotem można kierować z bezpiecznej odległości od ruin. Budowa SMURF-a jest specjalnie dostosowana do nawigowania w ciasnych, niewielkich przestrzeniach – jak najbardziej starano się zminimalizować jego wagę i rozmiary. Robot został także wyposażony w kamery wideo i termowizyjne, mikrofony i głośniki pozwalające na dwustronną komunikację oraz sensor substancji chemicznych, tzw. SNIFFER. Sensor ten pozwala na wykrycie takich związków jak dwutlenek węgla i amoniak, a według autorów rozwiązania pozwala także na rozróżnienie pomiędzy żywymi i zmarłymi ofiarami katastrof.
Aby poprawić zasięg robota naukowcy zintegrowali go z wyspecjalizowanymi dronami służącymi jako środek transportu na miejsce poszukiwań. Pozwala to na dostarczanie go w trudno dostępne lokalizacje, które mogą być nieosiągalne przy użyciu innych środków transportu. Jeden dron może równocześnie przenosić kilka robotów w różne miejsca.
Kolejnym rozwiązaniem opracowanym w ramach projektu są specjalistyczne drony zaprojektowane w celu badania i oceny stref katastrof. Mogą one wykonywać takie zadania jak np. funkcjonowanie jako węzeł komunikacyjny pomiędzy centrum dowodzenia a urządzeniami używanymi przez ratowników w terenie. Inny rodzaj dronów został wyposażony w radary penetrujące grunt, wykorzystywane do poszukiwania zasypanych ofiar. Kolejne drony mają za zadanie wykonywać nagrania w wysokiej rozdzielczości, na podstawie których mogą powstać szczegółowe mapy 3D obszarów dotkniętych katastrofą, co pozwoli na lepsze planowanie akcji ratunkowej.
System ten został już poddany testom i próbom w terenie, zarówno w Japonii, jak i w Europie. Jednym z najbardziej kompleksowych testów były próby w Afidnes (Grecja), które odbyły się w listopadzie 2022 roku. W trakcie symulowanego scenariusza katastrofy sprawdzono działanie pełnego zakresu technologii powstałych w projekcie CURSOR.
Chociaż technologie te nie są jeszcze dostępne komercyjnie, istnieje duże światowe zainteresowanie ich zakupem i wykorzystaniem. Zespół projektowy stara się pozyskać kolejne źródła finansowania w celu dalszego rozwoju opracowanych rozwiązań. Naukowcy mają nadzieję ostatecznie wprowadzić technologię na rynek, potencjalnie zmieniając sposób reagowania na katastrofy i prowadzenia akcji poszukiwawczo-ratowniczych.