Nowe przepisy restrukturyzacyjne i upadłościowe – co oznaczają dla przedsiębiorców?

8 sierpnia weszła w życie ustawa zmieniająca Prawo restrukturyzacyjne, Prawo upadłościowe oraz ustawę o Krajowym Rejestrze Zadłużonych. Nowelizacja wdraża unijną dyrektywę 2019/1023, której celem jest zwiększenie skuteczności postępowań restrukturyzacyjnych i upadłościowych.

Wśród kluczowych zmian znalazły się m.in.: rozszerzenie obowiązków informacyjnych dłużników, wprowadzenie testu zaspokojenia wierzycieli, zmodyfikowany mechanizm zatwierdzania układu (cramdown) oraz objęcie układem wierzytelności zabezpieczonych rzeczowo. Doprecyzowano także przepisy dotyczące ogłoszenia upadłości w trakcie postępowania o zatwierdzenie układu.

Nowelizacja nakłada również na Ministra Sprawiedliwości obowiązek raportowania do Komisji Europejskiej danych o postępowaniach upadłościowych i restrukturyzacyjnych.

Co nowela oznacza dla przedsiębiorców?

W związku z wprowadzeniem zmian ustawą z dn. 25 lipca przedsiębiorcy będą musieli przygotować znacznie bardziej rozbudowaną dokumentację już na etapie wniosku o restrukturyzację, w tym informacje o wpływie postępowania na zatrudnienie czy szczegółowy przegląd aktywów i pasywów. Pojawia się także obowiązkowy test zaspokojenia wierzycieli, który porównuje, ile wierzyciele otrzymaliby w scenariuszu restrukturyzacyjnym vs. upadłościowym. Dokument ten powinien zawierać wycenę firmy i majątku w różnych wariantach (kontynuacja działalności, sprzedaż przedsiębiorstwa jako całości lub sprzedaż pojedynczych składników). Nowelizacja zakłada również funkcjonowanie tzw. mechanizmu „cross-class cram-down” (CCCD). Jest to jedno z kluczowych rozwiązań, dzięki któremu sąd może zatwierdzić układ nawet, jeśli nie wszystkie grupy wierzycieli go poparły, o ile spełnione są określone warunki. Dla przedsiębiorców oznacza to większe szanse na przeprowadzenie restrukturyzacji przy blokadzie niektórych wierzycieli. Po wejściu w życie ustawy funkcjonował będzie obowiązkowy podział wierzycieli na jednolite grupy. Nowe przepisy narzucają obiektywne i ekonomicznie uzasadnione kryteria podziału wierzycieli na grupy, np. na pracowników czy wierzycieli zabezpieczonych rzeczowo. Ponadto wierzyciele zabezpieczeni, tj. posiadający zabezpieczenie na składnikach majątku, będą domyślnie objęci układem, chyba że sami się na to nie zgodzą. Nowelizacja dopuszcza też sprzedaż lub zmianę zabezpieczenia za zgodą wierzyciela. Wejście w życie ustawy poprzedza krótkie vacatio legis - już 14 dni po ogłoszeniu - to najmniejszy możliwy okres na dostosowanie się, co może oznaczać presję na przedsiębiorców i doradców restrukturyzacyjnych. Eksperci zwracają uwagę, że przedsiębiorcy powinni jak najszybciej ocenić swoją sytuację finansową i dostosować działania do nowych wymogów. Opóźnienia mogą skutkować wydłużeniem postępowania, wyższymi kosztami, a nawet ryzykiem braku zatwierdzenia układu przez sąd.

Co przedsiębiorcy zyskują i z czym muszą się zmierzyć?

Nowelizacja przynosi przedsiębiorcom zarówno nowe możliwości, jak i dodatkowe obowiązki. Po stronie korzyści należy wskazać większą transparentność całej procedury oraz wprowadzenie mechanizmów pozwalających na przełamanie oporu części wierzycieli (tzw. cross-class cram-down). Dzięki temu zwiększają się szanse na skuteczne zawarcie układu i kontynuację działalności firmy. Nowe regulacje mogą też ograniczyć ryzyko blokady układu przez jedną grupę wierzycieli, co dotychczas było częstą barierą w procesie restrukturyzacyjnym.

Jednocześnie przedsiębiorcy muszą być przygotowani na istotne wyzwania. Nowe przepisy wymagają bowiem znacznie bardziej szczegółowej dokumentacji i pogłębionej analizy finansowej na etapie składania wniosku. W praktyce oznacza to większy nakład pracy oraz konieczność korzystania ze wsparcia doradców restrukturyzacyjnych. Dodatkowym utrudnieniem jest bardzo krótki okres vacatio legis – zaledwie 14 dni – co zmusza do szybkiej adaptacji do nowych regulacji.

Więcej informacji tu: Informacja w sprawie ustawy z dnia 25 lipca 2025 r. o zmianie ustawy – Prawo restrukturyzacyjne, ustawy – Prawo upadłościowe oraz ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym.