Sektorowe rady ds. kompetencji – most między rynkiem pracy a edukacją

Praktyczne umiejętności, które można wykorzystać w wielu sektorach, to coś, czego z największą determinacją poszukują pracodawcy i headhunterzy. Takiej mobilności międzybranżowej sprzyja m.in. szeroki dostęp do edukacji i szkoleń. Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego 2021–2027 wspierają sektorowe rady ds. kompetencji, które stanowią sprawdzony mechanizm współpracy biznesu, edukacji i administracji. Ich działalność, polegająca m.in. na identyfikowaniu luk kompetencyjnych przyczynia się do zwiększenia konkurencyjności polskiej gospodarki oraz lepszego przygotowania kadr na wyzwania przyszłości.  

– Rady, dzięki swojej eksperckiej strukturze i powiązaniu z Agencją, są w stanie skutecznie formułować rekomendacje odpowiadające na zmieniające się potrzeby rynku pracy. Pokazują, że współpraca między partnerami z różnych środowisk: przedsiębiorców, uczelni, organizacji pozarządowych przynosi wymierne efekty. Wskutek ich działalności firmy mogą lepiej planować rozwój kadr, a instytucje edukacyjne dostosowywać programy nauczania do oczekiwań rynku. Rady to dobrze funkcjonujący model, który inspiruje i wzmacnia konkurencyjność polskiej gospodarki – mówi prezes PARP Krzysztof Gulda.

Kompetencje ważniejsze niż dyplom

Wykształcenie wyższe wciąż otwiera wiele drzwi do kariery, ale coraz częściej to praktyczne umiejętności biorą górę w rywalizacji o intratne stanowiska. Na liście rekruterów najwyżej oceniane i najbardziej pożądane są doświadczenie, kompetencje miękkie i certyfikaty branżowe. Takie wnioski płyną  z najnowszego raportu No Fluff Jobs „Umiejętności na rynku pracy”[1], w którym eksperci potwierdzają to, co obserwujemy od dłuższego czasu: współcześnie liczy się potencjał, nie tylko papierowy dyplom. To zdolność do adaptacji jest dziś największą wartością dla pracodawców. Wskazują oni, że mają problem ze znalezieniem odpowiednio wykwalifikowanych osób, a luka kompetencyjna może być największą barierą w rozwoju firm do 2030 r.

W tej samej publikacji czytamy, że aż 61% ankietowanych przyznaje, że czuje presję rozwoju kompetencji, by utrzymać swoją konkurencyjność na rynku pracy. To zjawisko w największym stopniu dotyka najmłodszą część zatrudnionych w wieku od 18 do 24 lat (79% wskazań). Wśród pracowników działów HR 69% twierdzi, że awanse w firmach wynikają właśnie z kompetencji specjalistycznych. Jednocześnie eksperci PARP w raporcie „NEETs – jak sprostać wyzwaniu i wykorzystać potencjał?” alarmują, że co dziesiąty młody Polak pozostaje poza rynkiem pracy i systemem edukacji. Te osoby nie uczą się ani nie pracują, a powody tego stanu są różne: problemy rodzinne, zdrowotne czy brak pomysłu na swoją przyszłość zawodową.

Kluczowe jest wdrożenie zintegrowanych programów wsparcia, aby aktywizować i zapobiec długotrwałemu wykluczeniu. W tym  również mają swój udział sektorowe rady ds. kompetencji.

Czym są sektorowe rady ds. kompetencji?

System sektorowych rad ds. kompetencji (SRK) w Polsce to rozwiązanie służące budowaniu wzajemnych relacji między biznesem, edukacją a administracją publiczną. SRK współpracują z ministerstwami, agencjami rządowymi, instytucjami edukacyjnymi oraz organizacjami międzynarodowymi. Skupiają przedstawicieli różnych branż, pracodawców i instytucji edukacyjnych, analizują potrzeby rynku pracy i tworzą rekomendacje dotyczące kształcenia oraz doskonalenia zawodowego. Dzięki ich działaniom programy szkoleniowe i kursy są lepiej dostosowane do rzeczywistych potrzeb rynku, co zwiększa szanse pracowników na znalezienie satysfakcjonującej pracy, a przedsiębiorcom ułatwia rekrutację kompetentnych kadr.

Organizację i prowadzenie rady sektorowej powierza Prezes PARP. W skład rad wchodzą przedstawiciele przedsiębiorstw, sektora edukacyjnego, instytutów badawczych, firm szkoleniowych oraz ministerstw. Wspólnie pracują nad tym, aby zapewnić wysoki poziom kształcenia, odpowiadający na aktualne i przyszłe potrzeby rynku pracy. Dodatkowo SRK prowadzą dialog z decydentami politycznymi, przez co wpływają na kształt regulacji prawnych, które mają kluczowe znaczenie dla rozwoju danego sektora.

System rad składa się z: 

• Rady Programowej ds. kompetencji, która podobnie jak sektorowe rady ds. kompetencji, pełni rolę opiniodawczo-doradczą przy Prezesie PARP. Składa się z ekspertów i przedstawicieli kluczowych instytucji związanych z rynkiem pracy i edukacją;
• Sektorowych rad ds. kompetencji, które pełnią rolę opiniodawczo-doradczą przy Prezesie PARP. Składają się z przedstawicieli pracodawców, pracowników, instytucji edukacyjnych, organizacji branżowych oraz innych interesariuszy danego sektora gospodarki. 
• Operatorów wyłonionych w konkursie „Kluczowe Kompetencje dla sektorów” wdrażających rekomendacje wydane przez sektorowe rady ds. kompetencji oraz Radę Programową, realizowane w postaci usług rozwojowych z wykorzystaniem Bazy Usług Rozwojowych.

Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości realizuje projekt niekonkurencyjny Rozwój i doskonalenie systemu sektorowych rad ds. kompetencji (FERS.01.10-IP.09-0002/23). W ramach projektu PARP koordynuje działania sektorowych rad ds. kompetencji oraz wspiera rozwój systemu rad sektorowych. Projekt realizowany jest do 31.12.2029 r. ze środków działania FERS.01.10 Monitorowanie i identyfikacja potrzeb kompetencyjnych na rynku pracy. Realizacja projektu umożliwi wypracowanie rekomendacji, dobrych praktyk i standardów prowadzenia rad sektorowych, jak również funkcjonowania całego systemu sektorowych rad ds. kompetencji. Wartość projektu to ponad 16 mln zł.

Rola sektorowych rad ds. kompetencji

Sektorowe rady ds. kompetencji to platformy współpracy między biznesem, edukacją a instytucjami branżowymi. Analizują aktualną sytuację w danej branży i na tej podstawie opracowują rekomendacje oraz ramy prawne, które wspierają efektywne i praktyczne kształcenie specjalistów. Następnie Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości przyznaje dofinansowanie w ramach FERS na usługi szkoleniowe i doradcze wynikające z przyjętych rekomendacji. W konkursie Prezesa PARP na organizację i prowadzenie rady sektorowej nie jest udzielane wsparcie finansowe.

Wnioskodawca musi zapewnić własne środki na organizację i prowadzenie SRK. Jednocześnie podmioty, którym zostanie powierzona organizacja i prowadzenie SRK mogą jako jedyne wnioskować o wsparcie finansowe ze środków programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego 2021–2027 (FERS) na realizację projektów obejmujących identyfikację i monitorowanie potrzeb kwalifikacyjno-zawodowych w sektorach.

Zadaniem sektorowych rad ds. kompetencji jest działanie mające na celu dopasowanie systemu edukacji do potrzeb systemu gospodarczego i zbudowanie kompetencji pożądanych w poszczególnych branżach, aby kwalifikacje zdobywane w szkołach, na uczelniach, podczas kursów i szkoleń, odpowiadały na realne potrzeby pracodawców.

Lista SRK

18 sierpnia br. PARP opublikowała wyniki Konkursu na powierzenie organizacji i prowadzenia sektorowych rad ds. kompetencji. Po rozpatrzeniu wniosków wyłoniono 29 podmiotów, które będą pełnić funkcję sektorowych rad ds. kompetencji w następujących branżach:

W zakładce „Wyniki i archiwum” znajdują się szczegółowe informacje dotyczące opinii wydanych przez Prezesa PARP.

Zadania sektorowych rad ds. kompetencji – nabór trwa!

Do 31 października 2025 r. przyjmowane są wnioski w naborze, którego celem jest dofinansowanie projektów rad. W ich obrębie sektorowe rady ds. kompetencji będą prowadziły prace dotyczące identyfikacji luk kompetencyjnych i potrzeb rozwojowych sektorów. Ponadto SRK podejmą działania na rzecz upowszechniania wśród przedsiębiorstw korzyści, które wynikają z uczenia się w miejscu pracy i budowania współpracy na linii przedsiębiorca – uczelnia/szkoła.

– Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości dotychczas podpisała 18 umów z sektorowymi radami ds. kompetencji na łączną kwotę prawie 70 mln zł. Kolejne 8 rad już złożyło wnioski o dofinansowanie, które są rozpatrywane, a do końca października jeszcze 3 rady mają zawnioskować o wsparcie – mówi Bogdan Kościuch, dyrektor Departamentu Rozwoju Kadr w Przedsiębiorstwach PARP.

Wybrane zostaną te projekty, które w największym stopniu będą wspierały ideę nauki przez całe życie, mobilność zawodową czy lepsze przewidywanie zmian i zapotrzebowania na nowe umiejętności na podstawie potrzeb rynku pracy.

Środki przeznaczone na dofinansowanie wynoszą 113 208 140 zł, przy czym maksymalny budżet projektu to 3 903 708,89 zł. Wsparcie wyniesie 100% wartości projektu.

Szczegółowe informacje dotyczące naboru znajdują się na stronie internetowej PARP.

Kolejnym naborem, cieszącym się dużym zainteresowaniem, uruchomionym w ramach FERS są „Kluczowe kompetencje dla sektorów”. Wybrane projekty będą miały na celu realizację szkoleń i doradztwa dla przedsiębiorców i ich pracowników, w ramach których nabędą oni lub podniosą swoje kompetencje w obszarach wynikających z rekomendacji sektorowych rad ds. kompetencji i Rady Programowej. Dzięki temu system rad zyska nie tylko zaplecze merytoryczne, lecz także realne narzędzia do wdrażania swoich rekomendacji w praktyce. Środki przeznaczone na dofinansowanie projektów w naborze wynoszą prawie 325 mln zł. Konkurs został zakończony 18 sierpnia 2025 r. Obecnie trwa ocena złożonych wniosków o dofinansowanie.

Na realizację działań w ramach dwóch ww. konkursów w obszarze FERS przewidziano łącznie ponad 438 mln zł. 

[1] https://nofluffjobs.com/insights/umiejetnosci-na-rynku-pracy/