GOZ to nie moda, to strategia. PARP wspiera firmy w zrównoważonej transformacji

Biznes zmienia się na naszych oczach. Firmy coraz częściej stawiają na rozwiązania pozwalające oszczędzać zasoby, minimalizować odpady i maksymalnie wykorzystywać materiały. Gospodarka o obiegu zamkniętym (GOZ) to nie tylko ekologiczna idea, ale standard, który przynosi korzyści finansowe i zwiększa konkurencyjność. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) aktywnie wspiera przedsiębiorców w tej transformacji, pomagając im dostosować się do nowych regulacji i rosnących wymagań rynku.

GOZ w 2025 roku – kluczowe zmiany i trendy

GOZ stała się nieodłącznym elementem strategii biznesowych. Coraz więcej polskich firm wdraża rozwiązania cyrkularne, dostrzegając ich wymierne korzyści. Obecnie na rynku obserwowane są następujące trendy:

• Przemysł cyrkularny na szeroką skalę – przedsiębiorstwa zamykają obiegi materiałowe, ograniczając straty surowców i zmniejszając odpady. Firmy z branż motoryzacyjnej, tekstylnej i elektronicznej inwestują w recykling surowców i projektowanie produktów z myślą o ich ponownym użyciu. Technologie, takie jak „urban mining” (górnictwo miejskie), umożliwiają odzysk cennych surowców z odpadów elektronicznych.
• Nowe modele biznesowe – tradycyjna sprzedaż ustępuje miejsca modelom wynajmu, serwisowania i subskrypcji. W branży odzieżowej popularność zyskują koncepcje „pay-per-use” czy „fashion as a service”, które ograniczają odpady tekstylne. W sektorze elektroniki użytkowej coraz więcej firm oferuje leasing sprzętu z możliwością pełnej regeneracji i ponownego wprowadzenia na rynek.
• Technologie wspierające GOZ – sztuczna inteligencja i blockchain rewolucjonizują zarządzanie surowcami i ich odzysk. AI pomaga firmom optymalizować procesy produkcyjne i analizować cykle życia produktów, a blockchain umożliwia śledzenie pochodzenia surowców i zapewnienie ich zgodności z normami cyrkularnymi.
• Surowce wtórne zamiast pierwotnych – zgodnie z wymogami UE firmy coraz częściej wykorzystują materiały z recyklingu. W budownictwie popularność zyskuje recykling betonu i stali, a w sektorze opakowaniowym standardem stają się materiały biodegradowalne lub w pełni nadające się do recyklingu.

Unijne regulacje GOZ

Unia Europejska wprowadza coraz bardziej rygorystyczne przepisy dotyczące gospodarki cyrkularnej. Najważniejsze regulacje, które firmy muszą uwzględnić w swoich strategiach, to:

• Dyrektywa CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) – dyrektywa ta nakłada obowiązek raportowania działań związanych ze zrównoważonym rozwojem na coraz większą liczbę firm. W przyszłości obowiązek ten obejmie również wybrane małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP). Firmy będą musiały raportować zgodnie z jednolitymi standardami europejskimi, które uwzględniają szeroki zakres wskaźników dotyczących wpływu na klimat, środowisko, prawa człowieka, a także kwestie pracownicze i ład korporacyjny[1].
• Nowa polityka opakowaniowa – zgodnie z unijnym rozporządzeniem do 2030 roku wszystkie opakowania na rynku mają nadawać się do recyklingu[2].
• Rozszerzona odpowiedzialność producenta (ROP) – koncepcja ta zakłada, że producenci ponoszą odpowiedzialność za cały cykl życia swoich produktów[3].

PARP wspiera firmy w transformacji

Wdrażanie GOZ to nie tylko ekologiczna odpowiedzialność, ale także szansa na optymalizację kosztów i budowanie przewagi konkurencyjnej. Firmy, które dostosują się do nowych wymagań, szybciej zareagują na zmiany rynkowe i regulacyjne. Jednym z kluczowych programów, w ramach Funduszy Europejskich dla Polski Wschodniej, wspierających przedsiębiorców jest „Akademia Transformacji Cyrkularnej dla Biznesu”, organizowana przez PARP. Program oferuje dostęp do wiedzy, narzędzi i ekspertów, którzy pomagają skutecznie wdrażać rozwiązania GOZ.

Uczestnicy inicjatywy otrzymają dostęp do profesjonalnej wiedzy i narzędzi; praktyczne warsztaty skupione na realnych wyzwaniach firm; konsultacje z ekspertami w dziedzinie GOZ, prawa, finansów i biznesu; możliwość nawiązania wartościowych kontaktów na poziomie krajowym i międzynarodowym; prezentację swoich produktów i usług podczas wydarzeń promujących gospodarkę cyrkularną w Polsce i Europie.

Program skierowany jest do firm z Polski Wschodniej, czyli z województw: lubelskiego, podkarpackiego, podlaskiego, świętokrzyskiego, warmińsko-mazurskiego oraz mazowieckiego (bez Warszawy i okolicznych dziewięciu powiatów). Do udziału zaproszeni są również przedstawiciele samorządów, instytucji otoczenia biznesu i środowiska naukowego, którzy chcą wspierać rozwój GOZ.

Pomoc finansowa i edukacyjna

PARP w ramach Funduszy Europejskich oferuje również kompleksowe wsparcie dla firm wdrażających zasady GOZ, m.in. poprzez programy „Gospodarka o obiegu zamkniętym w MŚP” oraz „GOZ – to się opłaca”. Pierwszy z nich, finansowany z Funduszy Europejskich dla Polski Wschodniej, koncentruje się na dostarczaniu wsparcia finansowego i doradztwa dla małych i średnich firm, które chcą dostosować swoje modele biznesowe do zasad gospodarki cyrkularnej, inwestując w nowe technologie i optymalizację procesów. Z kolei „GOZ – to się opłaca” w ramach Funduszy Europejskich dla Rozwoju Społecznego pomaga firmom na etapie wdrażania i doskonalenia rozwiązań cyrkularnych, oferując dostęp do szkoleń i doradztwa poszkoleniowego. Dzięki tym inicjatywom przedsiębiorcy mogą nie tylko spełnić wymogi regulacyjne, ale także wykorzystać transformację w kierunku GOZ jako dźwignię do budowania przewagi konkurencyjnej, redukcji kosztów operacyjnych i zwiększenia efektywności wykorzystania zasobów.

Więcej informacji o działaniach prowadzonych w Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości w obszarze GOZ znajduje się na stronie.

Przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym nie jest już wyborem, lecz koniecznością dla firm chcących utrzymać swoją konkurencyjność i zgodność z regulacjami. PARP, oferując wsparcie doradcze i finansowe, pomaga przedsiębiorcom w skutecznej transformacji, umożliwiając im nie tylko dostosowanie się do nowych wymogów, ale także osiągnięcie długofalowych korzyści operacyjnych i środowiskowych.

[1] https://www.gov.pl/web/finanse/dyrektywa-o-sprawozdawczosci-przedsiebiorstw-w-zakresie-zrownowazonego-rozwoju-juz-opublikowana

[2] https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/BRIE/2023/745707/EPRS_BRI(2023)745707_EN.pdf

[3] https://en.parp.gov.pl/component/content/article/87704:rozszerzona-odpowiedzialnosc-producenta-jak-przygotowac-sie-na-zmiany-rozmowa-z-ekspertem