Polityka rozwoju polskiego sektora półprzewodników – wstępne wyniki konsultacji społecznych

6 lutego br. Ministerstwo Cyfryzacji przedstawiło projekt polityki rozwoju dla sektora półprzewodników. Celem krajowej polityki jest budowanie konkurencyjności i pozycji Polski jako światowego i europejskiego lidera w branży półprzewodników poprzez: przyciąganie inwestorów, rozwijanie krajowych kompetencji oraz wzmacnianie suwerenności technologicznej i bezpieczeństwa cyfrowego państwa. Koncentracja na tej branży może przynieść wymierne korzyści dla polskiej gospodarki dzięki np. przeniesieniu produkcji z Azji do Polski.

Według pierwotnych założeń polityka zaproponowana przez Ministerstwo Cyfryzacji miałaby opierać się na następujących 7 filarach:

1. Infrastruktura – inwestowanie w nowoczesne ośrodki naukowe (laboratoria, centra B+R) oraz zakłady produkcyjne, które wspierają rozwój technologii.
2. Impuls Państwa – inicjacja projektów, wdrażanie nowych technologii, wprowadzanie krajowych innowacji do projektów publicznych, rozwój eksportu rodzimych rozwiązań technologicznych.
3. Współpraca międzynarodowa – budowanie partnerstw z globalnymi liderami branży.
4. Inwestycje i finansowanie – pozyskiwanie środków, zapewnienie warunków do realizacji krajowych projektów, przyciągnięcie zagranicznych inwestorów.
5. Kształcenie kadr i edukacja – inwestowanie w edukację i przygotowanie specjalistów.
6. Dostępność wody i energii – zapewnienie stabilnych oraz wystarczających zasobów energii i wody niezbędnych w procesie produkcji półprzewodników.
7. Dostępność chemikaliów i surowców – zapewnienie stabilnego łańcucha dostaw materiałów koniecznych do produkcji półprzewodników.

Projekt polityki został skierowany do konsultacji społecznych, które zakończyły się 4 marca br., a ich wstępne wyniki zostały ogłoszone przez Ministerstwo Cyfryzacji 4 kwietnia. W trakcie konsultacji swoje uwagi zgłosili interesariusze związani zarówno z biznesem, jak i środowiskiem naukowym. W pracach udział wzięło 38 podmiotów, w tym przedsiębiorstwa, instytucje publiczne, organizacje branżowe, środowisko badawczo-rozwojowe, a także reprezentanci podmiotów zagranicznych działających w Polsce. Według informacji przedstawionych przez Ministerstwo zgłoszono 356 sugestii modyfikacji dokumentu.

W przekazanych przez podmioty informacjach podkreślano zasadność tworzenia dokumentu, a także koncentracji na określonych obszarach technologicznych, takich jak fotonika (w tym fotonika zintegrowana, układy wyspecjalizowane i czujnikowe, systemy dedykowane dla automatyki przemysłowej oraz wybrane procesy półprzewodnikowe dla zastosowań specjalistycznych, np. systemów energooszczędnych i komponentów Internetu Rzeczy).

W uwagach wskazano również konieczność precyzyjnego określenia mechanizmów wsparcia dla sektora projektowania układów scalonych, w tym rozwoju kompetencji w takich dziedzinach jak Electronic Design Automation (EDA) oraz symulacji i modelowania.

W trakcie konsultacji podjęto również temat technologii, które mogą stać się krajowymi specjalizacjami, a rozwój kompetencji w ich zakresie mógłby wzmocnić polski ekosystem półprzewodników oraz jego integrację z globalnym rynkiem. Pierwszą z nich są technologie bazujące na półprzewodnikach szerokoprzerwowych, w tym opartych na azotku galu (GaN). Wykorzystywane są one m.in. w energoelektronice, systemach radarowych i systemach komunikacyjnych. Drugą z potencjalnych specjalizacji jest produkcja dedykowanych układów pamięci (MRAM, FeRAM, układy FPGA), które wykorzystywane są w tak dynamicznie rozwijających się technologiach jak: sztuczna inteligencja, Edge Computing i systemy autonomiczne.

Za bardzo ważną kwestię w kontekście rozwoju branży półprzewodników uznano zapewnienie odpowiedniej infrastruktury, zwłaszcza testowej, oraz pilotażowych linii produkcyjnych. Ich stworzenie dałoby lepsze warunki do komercjalizacji opracowanych w kraju rozwiązań. Oprócz infrastruktury bardzo ważną kwestią jest również zapewnienie odpowiedniej ilości zasobów i surowców strategicznych potrzebnych do produkcji półprzewodników. Zaliczają się do nich stabilne dostawy energii i wody oraz takie surowce jak: gazy szlachetne, prekursory i pierwiastki (m.in. hafn, german i ind).

Interesariusze zaproponowali również przeprowadzenie studium wykonalności dotyczącego lokalizacji krajowego parku technologicznego dedykowanego półprzewodnikom. Według przedstawionych uwag analiza powinna uwzględniać aspekty infrastrukturalne, dostępność kadr, warunki inwestycyjne i możliwość integracji z inicjatywami międzynarodowymi. W trakcie konsultacji pojawiła się również koncepcja mikroregionów jako hubów technologicznych. Z pozytywnym odbiorem środowiska spotkała się propozycja nawiązania współpracy w osi Drezno-Wrocław-Praga. Pojawiły się również sugestie rozszerzenia inicjatywy o kraje nordyckie, Francję oraz regiony Europy Południowej, które również podejmują działania w celu rozwoju branży półprzewodników.

W zakresie współpracy międzynarodowej pojawiły się też liczne postulaty dotyczące strategii, w tym współpracy z partnerami spoza Europy. Wskazano między innymi konieczność dążenia do zawierania porozumień bilateralnych w zakresie transferu technologii, dostępu do komponentów krytycznych oraz wymiany know-how. Wskazano również na konieczność wzmacniania pozycji Polski w ramach programów unijnych dotyczących półprzewodników oraz roli kraju w europejskich łańcuchach wartości.

Niektóre z uwag dotyczyły także zwiększenia precyzji w prezentacji danych oraz konieczności bardziej kompleksowego opisu aktorów ekosystemu, zarówno publicznych, jak i prywatnych. Zwrócono również uwagę na konieczność bardziej jednoznacznego określenia priorytetów inwestycyjnych oraz mechanizmów pomocy publicznej.

Podkreślano również znaczenie budowy odporności sektora oraz jego roli w obszarze bezpieczeństwa i obronności. Dotyczy to wsparcia rozwoju technologii podwójnego zastosowania (czyli technologii, które mogą być wykorzystane zarówno w aplikacjach wojskowych, jak i cywilnych). Jednym z postulatów było stworzenie dedykowanego programu współpracy z sektorem obronnym, dzięki któremu możliwe byłoby zintegrowanie kompetencji w zakresie półprzewodników z rozwojem przemysłu w dziedzinie systemów uzbrojenia i technologii krytycznych.

Według obecnie dostępnych informacji opublikowanych przez Ministerstwo Cyfryzacji, część zgłoszonych propozycji zostanie uwzględniona w drugiej wersji strategicznego dokumentu. Do tych propozycji należą m.in. precyzyjniejsze zdefiniowanie ram wsparcia dla konkretnych segmentów technologicznych, podkreślania znaczenia poszczególnych kluczowych zasobów infrastrukturalnych oraz dostosowania rekomendacji dotyczących współpracy międzynarodowej.  W najbliższych tygodniach planowane jest również prowadzenie dalszych konsultacji w kwestiach wymagających szerszej dyskusji oraz publikacja raportu na temat uwag zebranych w trakcie konsultacji.

Należy również zaznaczyć, że Polska już posiada ośrodki badawcze i przedsiębiorstwa zajmujące się rozwojem technologii półprzewodników. Pomimo obecnie niewielkich rozmiarów polskiego sektora tej technologii (obecnie generuje ok. 1% PKB), rozwija się on bardzo dynamicznie w wyspecjalizowanych obszarach takich jak: projektowanie układów scalonych, fotonika i zaawansowane materiały. Branża ta posiada duży potencjał do dalszego rozwoju oraz stania się istotną częścią europejskiego i światowego ekosystemu technologii.

Źródła: www.gov.pl, https://www.gov.pl/web/cyfryzacja/polska-w-grze-o-przyszlosc--7-filarow-polityki-dla-sektora-polprzewodnikow