Opublikowano Polski Akt o Dostępności

28 czerwca br. weszła w życie ustawa dotycząca wymagań w zakresie dostępności produktów i usług. Tzw. Polski Akt o Dostępności został przygotowany przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej w celu dostosowania krajowych przepisów do unijnej dyrektywy European Accessibility Act (Europejskiego Aktu o Dostępności), który będzie obowiązywał na terenie całej Unii Europejskiej.

Ustawa dotyczy spełniania przez podmioty gospodarcze wymagań dostępności dla wybranych produktów i usług, które zostały uznane za podstawowe dla swobodnego i jak najbardziej niezależnego funkcjonowania osób ze szczególnymi potrzebami, w tym niepełnosprawnych i starszych.

Do produktów, które będą musiały spełniać wymagania dostępności zaliczają się m.in.:

1. sprzęt komputerowy i systemy operacyjne, np.: komputery stacjonarne, laptopy, smartfony, tablety,
2. terminale płatnicze,
3. urządzenia samoobsługowe, np.: bankomaty, wpłatomaty, automaty biletowe, urządzenia do odprawy na lotnisku, terminale informacyjne,
4. urządzenia do świadczenia usług telekomunikacyjnych m.in. routery i modemy,
5. urządzenia dostępu do audiowizualnych usług medialnych np. piloty, odtwarzacze multimedialne, urządzenia typu set-top box (dekodery telewizyjne itp.),
6. czytniki e-booków.

Do usług, które będą musiały spełniać wymagania dostępności (zarówno w procesie oferowania, jak i świadczenia usługi) zaliczają się m.in.:

1. dostęp do audiowizualnych usług medialnych np. obsługa VOD,
2. łączność elektroniczna, w tym telefoniczna, internetowa i połączenia alarmowe,
3. usługi cyfrowe w transporcie pasażerskim, np. udzielanie informacji, dostęp do biletów elektronicznych,
4. usługi bankowości detalicznej,
5. e-handel, czyli sprzedaż internetowa wszelkich produktów i usług,
6. rozpowszechnianie, tworzenie, oferowanie i sprzedaż e-booków.

Nowe przepisy będą dotyczyć produktów wprowadzonych na rynek i usług świadczonych po 28 czerwca 2025 r. tj. po wejściu ustawy w życie. Przedsiębiorcy nie muszą zmieniać już istniejących na rynku produktów, ale mają obowiązek zapewnić dostępność nowych produktów.

Nowe obowiązki w zakresie dostępności będą dotyczyły podmiotów gospodarczych w całym łańcuchu dostaw, oferujących produkty lub usługi wymienione w ustawie, czyli:

1. producentów,
2. upoważnionych przedstawicieli,
3. importerów, w tym również sprowadzających produkty spoza Unii Europejskiej,
4. dystrybutorów,
5. usługodawców (z wyjątkiem mikroprzedsiębiorstw świadczących usługi).

Co ważne, nowe przepisy wpływają również na ubieganie się przedsiębiorstw o środki publiczne. Według art. 3. ust. 3. Polskiego Aktu o Dostępności wprowadzane wymagania dostępności będą miały zastosowanie we wszystkich zamówieniach publicznych, które będą przeznaczone do użytku osób fizycznych.

W celu ułatwienia wdrażania zapisów Aktu przewidziano dla przedsiębiorców wsparcie finansowe z funduszy unijnych w wysokości ponad 240 mln PLN.

W ramach nowych przepisów dostępność rozumiana jest jako sposób projektowania produktów, usług, informacji i technologii w taki sposób, aby były one użyteczne oraz możliwe do wykorzystania, odbioru lub obsługi przez jak najszerszą grupę osób. Podstawowym sposobem zapewniania dostępności jest projektowanie ze świadomością, że końcowy produkt będzie używany przez osoby o bardzo różnych potrzebach i możliwościach (w tym fizycznych i percepcyjnych). Celem zapewniania dostępnych rozwiązań jest usuwanie barier w dostępie zarówno do podstawowych produktów z oferty przedsiębiorców, jak i pracy, edukacji czy rozrywki. Należy również pamiętać, że dobrze zaprojektowane rozwiązania, które są łatwiejsze, wygodniejsze i bardziej intuicyjne w użyciu mogą być chętniej wybierane także przez użytkowników, którzy nie mają szczególnych potrzeb.

Tekst ustawy w większości nie określa konkretnych technicznych wymagań dostępności. Wymagania zawarte w przepisach odnoszą się do efektów, które mają zostać osiągnięte. Określone zostały zarówno ogólne wymagania dostępności wspólne dla wszystkich produktów i usług, jak również wymagania szczegółowe, odpowiadające specyfice danego rodzaju produktów i usług. Celem takiego rozwiązania jest umożliwienie swobodnego wdrażania innowacji i nowoczesnych technologii, z jednoczesnym zapewnieniem dostępności.

W ramach ustawy produkty i usługi powinny być dostępne w następujących obszarach:

1. Dostępność informacji o produktach i usługach, w tym m.in.:

• Informacje na opakowaniu mogą być odebrane innymi zmysłami niż wzrok, np. zapis za pomocą alfabetu Braille’a.
• Stosowanie odpowiedniej wielkości i kroju czcionki, kontrastów, odstępów oraz zrozumiałego języka dostosowanego do odbiorcy na etykietach, w ostrzeżeniach, instrukcjach obsługi i innych materiałach, dostępnych zarówno w postaci fizycznej, jak i cyfrowej.
• Udzielanie w sposób dostępny informacji o działaniu produktu lub usługi, w tym o miejscu świadczenia danych usług.

2. Dostępność urządzeń, m.in.:

• Możliwość obsługi produktu przez wykorzystanie więcej niż jednego zmysłu i zapewnienie rozwiązań alternatywnych.
• Możliwość interakcji z produktem na różne sposoby.
• Ustawienie wystarczająco długiego czasu na reakcję użytkownika i możliwość jego dostosowania.
• Interakcja z urządzeniem nie wymaga użycia dużej siły fizycznej i ruchów o dużym zasięgu.
• Unikanie migających obrazów i błysków.
• Identyfikacja biometryczna nie jest jedynym rozwiązaniem stosowanym do np. zabezpieczania produktów elektronicznych.
• Urządzenie dostępne posiada możliwość łączenia się z narzędziami wspomagającymi np. czytnikami ekranu czy wzmacniaczami dźwięku.

3. Warunki dostępności usług to m.in.:

• Świadczenie usług z wykorzystaniem produktów spełniających wymagania dostępności (np. usługa bankowa świadczona przez dostępną aplikację).
• Cały proces świadczenia usługi spełnia wymagania dostępności (np. w przypadku sklepów internetowych wymagania spełnia: nawigacja na stronie internetowej, wybór produktu lub usługi, obsługa koszyka aż po płatność).
• Strony internetowe spełniające zasady dostępności cyfrowej.
• Usługi wsparcia technicznego i centra informacji spełniają wymagania dostępności.

Wskazówki, wytyczne i dobre praktyki w zakresie stosowania wymagań dostępności można znaleźć w następujących źródłach:

1. W tekście ustawy Polski Akt o Dostępności.
2. W dokumencie opracowanym przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON).
3. Przykładowe dostępne rozwiązania przedstawione w załączniku drugim do Europejskiego Aktu o Dostępności.
4. Na stronie Funduszy Europejskich.

W projektowaniu dostępnych produktów i usług pomocne może być także zapoznanie się z zharmonizowanymi normami europejskich instytucji normalizacyjnych lub specyfikacjami technicznymi wydawanymi przez Komisję Europejską. Korzystanie z tych dokumentów nie jest obowiązkowe, ale określają one szczegółowe wymagania techniczne dla produktów, usług i procesów, aby były one zgodne z unijnymi przepisami i standardami.

Źródła:

https://www.gov.pl/web/fundusze-regiony/dostepnosc-sie-oplaca--polski-akt-o-dostepnosci-nowe-przepisy-nowe-mozliwosci

https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/strony/o-funduszach/fundusze-europejskie-bez-barier/dostepnosc/polski-akt-o-dostepnosci/