Dyrektywa Omnibus. Nowe obowiązki dla e-sprzedawców oraz internetowych platform handlowych

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2019/2161 (tzw. dyrektywa Omnibus)^[1] oraz implementujące ją przepisy krajowe, wprowadzając szereg zmian i nowych rozwiązań prawnych mających przyczynić się do unowocześnienia i lepszego egzekwowania praw konsumentów oraz zwiększenia transparentności rynku e-commerce, wpłyną na funkcjonowanie zarówno przedsiębiorców prowadzących sklepy tradycyjne, jak i działających w środowisku internetowym. Niektóre z regulacji będą dotyczyły i jednych, i drugich przedsiębiorców, tak jak to ma miejsce z opisanymi w poprzednim artykule poświęconym dyrektywie Omnibus nowymi obowiązkami przedsiębiorców w zakresie informowania o cenach. Inne z kolei będą odnosiły się jedynie do sprzedawców internetowych. Taki charakter będą miały nowe przepisy nakładające na przedsiębiorcę obowiązki związane z weryfikowaniem opinii o produktach. Dodatkowo cały pakiet nowych regulacji będzie dotyczył tzw. internetowych platform handlowych.    

Obowiązek weryfikacji opinii konsumentów o produktach

Jak wynika z przeprowadzonego w październiku 2020 r. na zlecenie UOKIK badania[2] aż 93% Polaków, którzy robią zakupy przez internet, kieruje się opiniami o produkcie zamieszczonymi przez innych użytkowników/konsumentów. Zniekształcenie czy zafałszowanie opinii może być zatem bardzo wygodnym instrumentem, który może zostać wykorzystany przez przedsiębiorcę w celu kształtowania pożądanych z jego punktu widzenia zachowań konsumenta. Mówiąc wprost, dotychczas niejednokrotnie zdarzało się, że w intencji podniesienia wyników sprzedaży i promocji swoich towarów przedsiębiorca decydował się na zamieszczanie w internecie fałszywych opinii o oferowanych przez niego produktach, pochodzących od nieistniejących lub podstawionych osób. Praktyka ta, a także konsekwencje dla konsumentów z niej wynikające, zostały dostrzeżone przez ustawodawcę unijnego, który zdecydował o dodaniu tego typu działań e-przedsiębiorców do katalogu nieuczciwych praktyk handlowych wprowadzających konsumentów w błąd.

W efekcie, dyrektywą Omnibus do art. 7 dyrektywy 2005/29/WE o nieuczciwych praktykach handlowych[3] zatytułowanego „Zaniechania wprowadzające w błąd” dodano ust. 6 w brzmieniu: „W przypadku gdy przedsiębiorca zapewnia dostęp do opinii konsumentów o produktach, za istotne uważa się informacje o tym, czy i w jaki sposób przedsiębiorca zapewnia, aby publikowane opinie pochodziły od konsumentów, którzy rzeczywiście używali danego produktu lub go kupili”. Przypomnijmy, że ust. 1 art. 7 definiuje praktykę handlową wprowadzającą w błąd jako praktykę handlową,  która – biorąc pod uwagę wszystkie jej cechy i okoliczności oraz ograniczenia środka przekazu – pomija istotne informacje potrzebne przeciętnemu konsumentowi, stosownie do okoliczności, do podjęcia świadomej decyzji dotyczącej transakcji i tym samym powoduje lub może powodować podjęcie przez przeciętnego konsumenta decyzji dotyczącej transakcji, której inaczej by nie podjął.

Wprowadzenie powyższej regulacji oznacza, że przedsiębiorca prowadzący sprzedaż online będzie musiał w pierwszej kolejności zdecydować, czy będzie udostępniał konsumentom opinie o produktach, a jeśli tak – podjąć działania zmierzające do zapewnienia realizacji nowego obowiązku weryfikowania opinii o produktach. Należy mieć świadomość, że dyrektywa Omnibus nie wprowadza konieczności udostępniania opinii – jeśli przedsiębiorca zdecyduje, że nie będzie korzystał z możliwości zamieszczania recenzji produktowych w ramach swojego sklepu, musi jedynie poinformować konsumentów, że nie publikuje  opinii o oferowanych przez siebie produktach.

Jeśli natomiast przedsiębiorca postanowi o udostępnianiu opinii produktowych, powinien ustanowić procesy i procedury mające zapewnić, aby publikowane opinie pochodziły od konsumentów, którzy rzeczywiście używali produktów lub je kupili, a także udzielić konsumentom informacji na temat sposobu przeprowadzania kontroli w zakresie tego, kto wystawił opinie (czy konsumenci, którzy rzeczywiście używali produktów lub je kupili), a ponadto czy zamieszcza się wszystkie opinie, zarówno pozytywne, jak i negatywne, jakie jest źródło opinii, w jaki sposób liczy się średnią ocenę, czy opinie są sponsorowane lub czy mają na nie wpływ stosunki umowne z przedsiębiorcą. Informacje te muszą być jasne, zrozumiałe i udostępniane „gdy przedsiębiorca zapewnia dostęp do opinii konsumentów”, tj. informacje powinny być udostępniane z tego samego interfejsu, w którym są publikowane opinie o produktach.

Dyrektywa 2019/2161 podaje także przykłady działań związanych z publikowaniem recenzji, które będą uznawane za nieuczciwe praktyki rynkowe w każdych okolicznościach – poprzez dodanie do Załącznika I dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych punktów 23b i 23c. Pierwszy z nich precyzuje, że praktyką handlową wprowadzającą w błąd – niezależnie od okoliczności – będzie twierdzenie, że opinie o produkcie zostały zamieszczone przez konsumentów, którzy rzeczywiście używali danego produktu lub go kupili, choć nie podjęto uzasadnionych i proporcjonalnych kroków w celu sprawdzenia, czy opinie te pochodzą od takich konsumentów. W wytycznych Komisji Europejskiej dotyczących wykładni i stosowania dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych[4] wskazuje się, że konieczne „uzasadnione i proporcjonalne” kroki należy oceniać, uwzględniając m.in. model biznesowy przedsiębiorcy – internetowa platforma handlowa przedstawiająca opinie swoich własnych klientów może być zmuszona do zastosowania innych środków niż specjalny serwis służący wystawianiu opinii, który zachęca do wystawiania opinii przez ogół społeczeństwa, bez nawiązywania do stosunku umownego. Aby ustalić co jest „uzasadnione i proporcjonalne” w przypadku danego przedsiębiorcy, należy również uwzględnić skalę jego działalności i poziom ryzyka. Na przykład od dużych platform, w przypadku których występuje wysoki stopień ryzyka nieuczciwych zachowań i które posiadają większe zasoby, oczekiwałoby się zastosowania bardziej znaczących działań służących przeciwdziałaniu nieuczciwym zachowaniom w zakresie opinii konsumentów, niż od mniejszych przedsiębiorców. Kroki podejmowane w celu sprawdzenia pochodzenia opinii powinny być jednak proporcjonalne również w tym sensie, że nie powinny przesadnie utrudniać zamieszczania opinii, co zniechęcałoby do zamieszczania opinii konsumentów, którzy rzeczywiście kupili dany produkt lub używali go. Zgodnie z wytycznymi KE uzasadnione i proporcjonalne kroki mogą obejmować m. in.:

• zwrócenie się do osoby zamieszczającej opinię o informacje, które potwierdzą, że konsument rzeczywiście używał produktu lub go kupił (np. prośba o podanie numeru rezerwacji),
• wprowadzenie wymogu, aby osoby publikujące opinie dokonały rejestracji,
• stosowanie środków technicznych, aby zweryfikować, czy osoba publikująca opinię jest rzeczywiście konsumentem (np. kontrola adresu IP, weryfikacja za pośrednictwem e-maila),
• ustanowienie jasnych zasad obowiązujących osoby publikujące opinie, zakazujących publikowania nieuczciwych opinii i opinii sponsorowanych bez ujawniania tego faktu,
• wykorzystywanie narzędzi automatycznie wykrywających nieuczciwe zachowanie,
• posiadanie odpowiednich środków i zasobów, aby odpowiadać na skargi dotyczące podejrzanych opinii. 

Z kolei pkt 23c określa jako nieuczciwą praktykę rynkową, niezależnie od okoliczności, zamieszczanie lub zlecenie innej osobie prawnej lub fizycznej zamieszczania nieprawdziwych opinii konsumentów lub rekomendacji lub zniekształcanie opinii konsumentów lub rekomendacji użytkowników internetu w celu promowania produktów. Pierwszy fragment opisanej praktyki jest skierowany do przedsiębiorców, którzy zamieszczają nieprawdziwe opinie lub rekomendacje lub zlecają zamieszczanie takich opinii lub rekomendacji, np. kupując opinie od tzw. „fabryk lajków” bądź też zwykłych osób fizycznych. Obejmuje on w szczególności praktykę angażowania w pisanie opinii konsumentów, którzy rzeczywiście kupili dany produkt, ale uzyskali wynagrodzenie za zamieszczenie pozytywnej opinii. Z kolei druga część postanowienia jest skierowana do przedsiębiorców, w tym platform internetowych, którzy udostępniają opinie konsumentów lub rekomendacje użytkowników internetu, lecz zniekształcają je (tj. dokonują manipulacji opiniami).

Zgodnie ze wspomnianymi wyżej wytycznymi Komisji Europejskiej przykładami zakazanych działań manipulacyjnych mogą być:

• publikowanie samych pozytywnych opinii i usuwanie negatywnych,
• powiązanie rekomendacji konsumenta z inną treścią niż treść, którą konsument zamierzał zarekomendować,
• dostarczanie konsumentom wypełnionego wcześniej wzoru pozytywnej opinii,
• nawiązywanie kontaktu z konsumentami podczas procesu moderacji, aby zachęcić ich do zmiany ich opinii lub wycofania negatywnych opinii,
• przedstawianie skonsolidowanych opinii w formie plasowania na podstawie niejawnych lub nieprzejrzystych kryteriów.

Na koniec rozważań o weryfikowaniu opinii o produktach należy podkreślić, że analizowane przepisy dotyczą, i w związku z tym powinni je w nieodległej przyszłości wziąć pod rozwagę, nie tylko sprzedawcy oferujący recenzowane produkty, ale także wszyscy przedsiębiorcy, którzy umożliwiają publikowanie opinii produktowych, a więc np. porównywarki cenowe, marketplace’y czy agencje marketingowe.

Internetowa platforma handlowa

Internetowa platforma handlowa, inaczej tzw. marketplace, to – potocznie rzecz ujmując – serwis łączący kupujących i sprzedawców i umożliwiający kupującemu zawarcie umowy ze sprzedawcą, który jednak nie jest administratorem takiego portalu, jak np. Allegro, Ebay, Amazon, AliExpress. Przez lata rozwoju e-rynku pojawiło się wiele wątpliwości interpretacyjnych co do kwalifikowania poszczególnych serwisów internetowych jako platform handlowych. Aby je wyeliminować, dyrektywa Omnibus wprowadziła do dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych definicję tego pojęcia, a ponadto nałożyła na dostawców internetowych platform handlowych szereg nowych obowiązków.

Zgodnie z nowym punktem n) dodanym do art. 2 dyrektywy 2005/29/WE internetowa platforma handlowa oznacza usługę korzystającą z oprogramowania – w tym strony internetowej, części strony internetowej lub aplikacji – obsługiwanego przez przedsiębiorcę lub w jego imieniu, która umożliwia konsumentom zawieranie umów na odległość z innymi przedsiębiorcami lub konsumentami. Należy zauważyć, że wprowadzona definicja platformy handlowej jest szeroka i nie ogranicza się do wskazanych wyżej największych serwisów pośredniczących w zawieraniu umów sprzedaży, ale obejmuje również przedsiębiorców, którzy choćby tylko w części swoich serwisów internetowych świadczą usługi typu marketplace (jak choćby portal Facebook, w którym platforma sprzedażowa jest jedną z opcji). Podkreślenia wymaga również, że nowe obowiązki względem konsumentów związane z funkcjonowaniem platform handlowych spoczywają na dostawcach tego typu usług, w związku z czym nie będą one mogły być wykonane przez sprzedawcę („przerzucone” na sprzedawcę) działającego w ramach takiego serwisu. Zasadniczo obowiązki te powinny zostać zrealizowane zanim dojdzie do zawarcia przez konsumenta umowy za pośrednictwem platformy handlowej. Przypomnieć też należy, że poza przepisami dyrektywy Omnibus wprowadzającymi obowiązki dedykowane wyłącznie platformom typu marketplace, dostawcy takich usług będą zobowiązani do wdrożenia także omówionych już ogólnych obowiązków wynikających z dyrektywy 2019/2161, jak zapewnienie weryfikacji opinii o produktach oraz informowanie o promocjach cenowych.

Plasowanie produktów       

Jednym z najważniejszych nowych obowiązków, jakie będą ciążyć na dostawcach internetowych platform handlowych, będzie obowiązek informacyjny dotyczący plasowania produktów. Termin „plasowanie” (ang. ranking) zostaje przepisami dyrektywy Omnibus wprowadzony do języka prawnego – znalazł się w treści art. 2 dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych punkt m). Zgodnie z treścią tego przepisu plasowanie to przyznawanie określonej widoczności produktom w formie, w jakiej to plasowanie zostało przedstawione, zorganizowane lub przekazane przez przedsiębiorcę, niezależnie od środków technologicznych wykorzystanych do takiego przedstawienia, zorganizowania lub przekazu. W motywie 19 dyrektywy 2019/2161 dołączono dodatkowe wyjaśnienie w brzmieniu: „w tym w wyniku zastosowania mechanizmów sekwencjonowania algorytmicznego, wystawiania oceny lub opinii, podświetlania wyników lub innych narzędzi wyróżniania, lub też ich kombinacji”. Innymi słowy mówiąc, pod pojęciem plasowania należy rozumieć wszelkie mechanizmy nadające określone miejsce wynikom wyszukiwania pojawiającym się w odpowiedzi na zapytanie konsumenta.

Zgodnie z dodanym do art. 7 dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych ust. 4a w przypadku udostępnienia konsumentom możliwości wyszukiwania produktów oferowanych przez różnych przedsiębiorców lub konsumentów na podstawie zapytania przez podanie słowa kluczowego, wyrażenia lub innej wartości wejściowej, niezależnie od tego, gdzie transakcje są ostatecznie zawierane, za istotne uważa się ogólne informacje, udostępniane w specjalnej części interfejsu internetowego, która jest w sposób bezpośredni i łatwy dostępna ze strony, na której prezentowane są wyniki wyszukiwania, dotyczące głównych parametrów decydujących o plasowaniu produktów przedstawianych konsumentowi w wyniku wyszukiwania oraz względne znaczenie tych parametrów w porównaniu z innymi parametrami.

Z powyższego przepisu wynika, że po wejściu w życie dyrektywy Omnibus przedsiębiorca będący dostawcą internetowej platformy handlowej, który umożliwia konsumentom wyszukiwanie towarów i usług oferowanych przez inne podmioty na tej platformie, ma obowiązek informować konsumentów o głównych parametrach determinujących wyniki tego wyszukiwania. Ustawodawca nie przesądza przy tym, jakie informacje powinny być podawane konsumentowi, w szczególności jak bardzo szczegółowo przedsiębiorca powinien informować konsumenta w zakresie kryteriów wyszukiwania. Należy zgodzić się z pojawiającymi się na tle nowego unormowania opiniami, że o ile nie jest konieczne wskazywanie przez przedsiębiorcę algorytmów wyszukiwania, to jednak przekazywana informacja powinna być na tyle szczegółowa, aby konsument był w stanie zrozumieć, w jaki sposób wyniki wyszukiwania są mu przedstawiane. Opis głównych parametrów decydujących o plasowaniu nie musi być przedstawiany indywidualnie dla każdego wyszukiwania.

Informacje, o których mowa, powinny być przedstawione konsumentowi w jasny i zrozumiały sposób oraz adekwatnie do środków porozumiewania się na odległość. Dodatkowo przepis ust. 4a doprecyzowuje, że informacje powinny znajdować się w specjalnej części interfejsu internetowego, która jest w sposób bezpośredni i łatwy dostępna ze strony, na której prezentowane są oferty. Oznacza to, że nie wystarczy podanie informacji w regulaminie serwisu, ale powinna ona być dostępna w widocznym miejscu serwisu, np. na dole strony lub podstrony serwisu bądź też po kliknięciu w przycisk z informacją typu „sprawdź, w jaki sposób ustalamy wyniki wyszukiwania”. Ponadto obowiązek informacyjny ma zastosowanie również w sytuacji, gdy przedsiębiorca umożliwia wyszukiwanie w interfejsie internetowym przy użyciu poleceń głosowych (poprzez „asystenta cyfrowego”), nie zaś przy pomocy klawiatury.

Dodatkowo, do Załącznika I dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych dodano pkt 11a precyzujący, że praktyką handlową uznawaną za nieuczciwą w każdych okolicznościach, będzie podawanie wyników wyszukiwania w odpowiedzi na wyszukiwanie internetowe konsumenta bez wyraźnego ujawnienia płatnej reklamy lub płatności dokonanej specjalnie w celu uzyskania wyższego plasowania produktów w ramach wyników wyszukiwania. Nie oznacza to, że dyrektywa Omnibus zakazuje włączania reklam lub wyższego plasowania w zamian za płatności otrzymane od danych przedsiębiorców. Jednak od przedsiębiorcy dostarczającego funkcje wyszukiwania wymaga się, aby informował on wyraźnie konsumenta o tym, że wyniki wyszukiwania zawierają produkty lub strony internetowe lub adresy URL przedsiębiorców, którzy zapłacili, aby włączyć ich do wyników wyszukiwania (reklama), lub jeżeli na plasowanie mają wpływ bezpośrednie lub pośrednie płatności.

Kończąc fragment rozważań dotyczący plasowania produktów należy podkreślić, że omawiane przepisy poza dostawcami internetowych platform handlowych mają zastosowanie do serwisów, w ramach których nie jest możliwe zawieranie umów, ale umożliwiają one wyszukiwanie produktów, takich jak porównywarki, wyszukiwarki, strony z rankingami produktów, itp. Przepisy nie mają natomiast zastosowania do przedsiębiorców umożliwiających konsumentom wyszukiwanie wyłącznie wśród ich własnych ofert różnych produktów.

Dodatkowe nowe obowiązki informacyjne dostawców platform handlowych  

Poza omówionymi wyżej obowiązkami, dyrektywa Omnibus zobowiązuje dostawców platform internetowych do podawania konsumentom szeregu dodatkowych informacji przed zawarciem umowy za pośrednictwem platformy. Obowiązki te wskazane są w nowym art. 6a, dodanym do dyrektywy 2011/83/UE o prawach konsumenta[5]. Obejmują one w pierwszej kolejności obowiązek udzielenia konsumentowi przez dostawcę platformy informacji o tym, czy osoba trzecia oferująca w ramach platformy towary (a także usługi lub treści cyfrowe) jest przedsiębiorcą (na podstawie oświadczenia tej osoby trzeciej złożonego dostawcy internetowej platformy handlowej). Oznacza to, że konsument dzięki informacjom podanym mu przez przedsiębiorcę powinien mieć jasność, czy zawiera umowę z przedsiębiorcą czy też z innym konsumentem, a w przypadku gdy osoba trzecia oferująca towary, usługi lub treści cyfrowe nie jest przedsiębiorcą – że w związku z zawieraną umową konsument nie będzie mógł skorzystać z przewidzianych prawem uprawnień konsumenckich. Kolejno przedsiębiorca ma obowiązek przekazania konsumentowi informacji o sposobie, w jaki obowiązki związane z umową są podzielone między osobę trzecią oferującą towary, usługi lub treści cyfrowe a dostawcę internetowej platformy handlowej. Chodzi o to, aby konsument w każdym przypadku posiadał jasną informację o tym, kto w związku z zawartą umową odpowiada za dostawę, kto za rękojmię i gwarancję, itp.

Dodatkowo dostawca internetowej platformy handlowej, na zasadach takich, jak każdy inny przedsiębiorca, na podstawie przepisów dyrektywy Omnibus zmieniających art. 6 dyrektywy 2011/83/UE zobowiązany jest do podawania konsumentowi pełnego adresu pocztowego, pod którym prowadzi przedsiębiorstwo, jak również swojego numeru telefonu oraz adresu poczty elektronicznej. Z przepisów wykreślono natomiast obowiązek podawania informacji na temat faksu, którym posługuje się przedsiębiorca. Ponadto, jeżeli przedsiębiorca udostępnia inny środek komunikacji online, powinien podać konsumentowi stosowne informacje na temat tego środka komunikacji. Na zasadach ogólnych, omówionych w poprzednim artykule dotyczącym cen, dostawca platformy handlowej powinien podawać konsumentowi także informację o personalizacji cen, jeśli taką stosuje.

Wszelkie omawiane w niniejszej części publikacji informacje powinny być podawane konsumentowi w sposób jasny i zrozumiały oraz odpowiedni do środków porozumiewania się na odległość.

Sankcje grożące e-przedsiębiorcom i dostawcom platform handlowych

W przypadku stosowania przez przedsiębiorcę praktyki, która może zostać uznana za nieuczciwą praktykę rynkową w rozumieniu dyrektywy 2005/29/WE, a w Polsce ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym[6] (w planowanym brzmieniu uwzględniającym implementację dyrektywy Omnibus), przedsiębiorca naraża się na ryzyko poniesienia sankcji dwojakiego rodzaju. Po pierwsze, jest to odpowiedzialność cywilna – w razie dokonania nieuczciwej praktyki rynkowej konsument, którego interes został zagrożony lub naruszony, może żądać od przedsiębiorcy m.in. zaniechania tej praktyki i usunięcia jej skutków oraz naprawienia wyrządzonej szkody[7]. Po drugie, stwierdzenie przez Prezesa UOKiK stosowania nieuczciwej praktyki rynkowej, która narusza zbiorowe interesy konsumentów, może skutkować nałożeniem na przedsiębiorcę kary pieniężnej w wysokości wynoszącej do 10% obrotu osiągniętego przez przedsiębiorcę w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary^[8]. Dodatkowo Prezes UOKiK może nałożyć na osobę zarządzającą przedsiębiorcą karę pieniężną w wysokości do 2 000 000 zł, jeżeli osoba ta, w ramach sprawowania swojej funkcji w czasie trwania stwierdzonego naruszenia, umyślnie dopuściła przez swoje działanie lub zaniechanie do zaistnienia praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów^[9].

Przypomnijmy, że w kontekście omówionych w niniejszej publikacji przepisów ryzyko uznania działań przedsiębiorcy za nieuczciwą praktykę rynkową dotyczy głównie – w zakresie obowiązków związanych z weryfikacją opinii o produktach – twierdzenia przez przedsiębiorcę, że opinie o produkcie zostały zamieszczone przez konsumentów, którzy rzeczywiście używali danego produktu lub go kupili, choć nie podjęto uzasadnionych i proporcjonalnych kroków w celu sprawdzenia, czy opinie te pochodzą od takich konsumentów, oraz zamieszczania lub zlecania innej osobie prawnej lub fizycznej zamieszczania nieprawdziwych opinii konsumentów lub rekomendacji lub zniekształcania opinii konsumentów lub rekomendacji użytkowników internetu w celu promowania produktów, a ponadto w zakresie plasowania produktów – podawania wyników wyszukiwania w odpowiedzi na wyszukiwanie internetowe konsumenta bez wyraźnego ujawnienia płatnej reklamy lub płatności dokonanej specjalnie w celu uzyskania wyższego plasowania produktów w ramach wyników wyszukiwania.

Podsumowanie

Pomimo tego, że zgodnie z treścią przepisów dyrektywy Omnibus, implementacja regulacji do krajowych porządków prawnych powinna nastąpić najpóźniej do 28 maja 2022 r., proces wdrożenia przepisów w Polsce jeszcze się nie zakończył. Obecnie projekt ustawy implementującej[10] znajduje się w Sejmie, w Komisji Gospodarki i Rozwoju[11], i nie jest jasne, kiedy zostanie uchwalony i wejdzie w życie (zapewne nie wcześniej niż w okolicach końca bieżącego roku). Tym niemniej przedsiębiorcy, w tym dostawcy platform handlowych, nie mają czasu do stracenia – planowany okres vacatio legis wynosi zaledwie 14 dni od dnia ogłoszenia ustawy i nie wiadomo, czy ulegnie wydłużeniu, a ustawa – jak wskazano – wprowadza sporo doniosłych zmian w obszarze funkcjonowania e-przedsiębiorców. Powinni oni w pierwszej kolejności podjąć działania dostosowawcze w obrębie swoich regulaminów, a ponadto wprowadzić w swoich systemach sklepowych odpowiednie funkcjonalności, pozwalające na stosowanie rozwiązań dyrektywy Omnibus.        

Marta Czeladzka

autorka jest radcą prawnym, specjalizuje się w prawie własności intelektualnej oraz prawie nowych technologii, współpracuje z kancelarią Leśniewski Borkiewicz & Partners S.K.A.           

[1] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2161 z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniająca dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 98/6/WE, 2005/29/WE oraz 2011/83/UE w odniesieniu do lepszego egzekwowania i unowocześnienia unijnych przepisów dotyczących ochrony konsumenta, OJ L 328, 18.12.2019, s. 7–28.

[2] Fałszowanie opinii w internecie – doświadczenia konsumentów, na podstawie badania PBS Sp. z o.o. na zlecenie UOKIK, publikacja dostępna pod adresem

[3] Dyrektywa 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 maja 2005 r. dotycząca nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym oraz zmieniająca dyrektywę Rady 84/450/EWG, dyrektywy 97/7/WE, 98/27/WE i 2002/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady („Dyrektywa o nieuczciwych praktykach handlowych”) (OJ L 149, 11.6.2005, p. 22–39, z późn. zmianami).

[4] Zawiadomienie Komisji – Wytyczne dotyczące wykładni i stosowania dyrektywy 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczącej nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym, OJ C 526, 29.12.2021, s. 1–129.

[5] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE z dnia 25 października 2011 r. w sprawie praw konsumentów, zmieniająca dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywę 1999/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz uchylająca dyrektywę Rady 85/577/EWG i dyrektywę 97/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (OJ L 304, 22.11.2011, p. 64–88, z późn. zmianami).

[6] Ustawa z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, Dz.U.2017.2070 t.j. z dnia 2017.11.09.

[7] Por. art. ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym.

[8] Art. 24 ust. 2 pkt 2 w zw. z art. 106 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, Dz.U.2021.275 t.j. z dnia 2021.02.11.

[9] art. 24 ust. 2 pkt 2 w zw. z art. 106b ww. ustawy.

[10] Projekt ustawy o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2476), dostępny na stronie Sejmu RP

[11] Tamże.