Nowe przepisy o zatrudnianiu cudzoziemców – jakie zmiany nastąpią niebawem?

W lutym 2024 r. został opublikowany projekt ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw. Nie licząc projektu ustawy o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, jest to najnowsza propozycja regulacji, która dotyczy kwestii migracyjnych. Projekt koncentruje się na cudzoziemcach wykonujących pracę w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji – zakłada on wprowadzenie szeregu dalszych przywilejów dla cudzoziemców wykonujących pracę w tych zawodach posiadających Niebieskie Karty UE. Ma to na celu dodatkowo uatrakcyjnić dla cudzoziemców ten typ zezwolenia na pobyt czasowy.

Jednocześnie wciąż należy mieć na uwadze pozostający w procesie legislacyjnym od września 2022 r. projekt ustawy o zatrudnianiu cudzoziemców, który w założeniu ma kompleksowo uregulować kwestie dotyczące legalizacji pracy cudzoziemców w Polsce, wyodrębniając tę dziedzinę z ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. 

W niniejszym artykule przedstawiamy najważniejsze zagadnienia z obu projektów. Projektowane regulacje pozostają na rządowym etapie legislacji i nie trafiły jeszcze do Sejmu.

Cyfryzacja procesu zatrudnienia

Polski ustawodawca konsekwentnie podąża w kierunku pełnej elektronizacji postępowań w sprawach cudzoziemców. W zakresie procesów dotyczących dostępu obcokrajowców do polskiego rynku pracy, na podstawie projektowanej ustawy o zatrudnianiu cudzoziemców, pełnej digitalizacji ma ulec postępowanie o wydanie zezwolenia na pracę dla cudzoziemców, jak również postępowanie o wpisanie oświadczenia o zatrudnianiu cudzoziemców do ewidencji oświadczeń. Są to dwa podstawowe dokumenty legalizujące pracę cudzoziemców w Polsce.

Ustawodawca oparł założenia ustawy na systemie informatycznym “praca.gov.pl”, który będzie wyłącznym miejscem składania wniosków, pism, odwołań, jak również otrzymywania odpowiedzi ze strony organu w zakresie m.in. decyzji i postanowień. Elektronicznie będą także prowadzone postępowania odwoławcze. Czynności wnioskodawcy dokonywane poza systemem teleinformatycznym będą uznawane za bezskuteczne. W celu pomocy osobom napotykającym trudności w korzystaniu z nowych technologii, organy zobowiązane będą do zapewnienia asysty w założeniu konta na portalu.

Zauważenia wymaga planowana rewolucyjna zmiana dotycząca udzielenia cudzoziemcowi dostępu do wydanych zezwoleń na pracę oraz do oświadczeń o zatrudnieniu wpisanych do ewidencji. Aktualnie cudzoziemiec nie posiada bezpośredniego dostępu do tych dokumentów legalizujących jego zatrudnienie. Uzyskanie przysługującego mu egzemplarza dokumentu legalizującego zatrudnienie jest jedynie możliwe przez jego pracodawcę. Bezpośredni dostęp do dokumentów legalizujących pracę cudzoziemca będzie możliwy dzięki opcji zarejestrowania w portalu praca.gov.pl. Indywidualne konto cudzoziemca będzie mieściło w sobie bazę wszelkich zezwoleń na pracę, oświadczeń oraz decyzji organów I i II instancji, związanych ze sprawami dotyczącymi dostępu do rynku pracy.

Dostęp do bazy danych z rejestru centralnego będzie również, w określonym zakresie, służył innym organom, tj. Policji, Państwowej Inspekcji Pracy, Straży Granicznej, starostom, konsulom, jak i również wojewodom. Usprawni to przepływ informacji oraz uwolni cudzoziemca od konieczności przedstawiania organowi poprzednio udzielonych zezwoleń w postępowaniach pobytowych. Jednocześnie umożliwi to organom ściślejszą kontrolę nad legalnością zatrudnienia umożliwiając im dostęp do pełnej historii zatrudnienia cudzoziemca.

Dodatkowo wszelkie obowiązki informacyjne, spoczywające na pracodawcy w związku z niepodjęciem pracy, przerwie w zatrudnieniu oraz zakończeniu pracy przez cudzoziemca, będą wykonywane wyłącznie za pomocą systemu teleinformatycznego.

Niebieska Karta UE

Przedmiotem obszernych zmian zostało objęte zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji. Projekt ustawy zakłada wdrożenie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1883/UE z dnia 20 października 2021 r. Dyrektywa dotyczy nowych regulacji prawnych związanych z wjazdem, uprawnieniami oraz procedurą udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji (Niebieska Karta UE/EU Blue Card).

Wdrożenie dyrektywy do polskiego porządku prawnego będzie skutkować wprowadzeniem nowych definicji w ustawie z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, a także zmianie ulegnie m.in. definicja wyższych kwalifikacji zawodowych. Po planowanych zmianach, w definicji wyższych kwalifikacji zawodowych mieścić się będą zarówno kwalifikacje uzyskane w ramach kształcenia na studiach wyższych, jak również kwalifikacje nabyte w wyniku doświadczenia zawodowego.

Dyrektywa zawiera ponadto nowe rozwiązania, które nie występowały wcześniej w polskim porządku prawnym, a które dotyczą mobilności cudzoziemców posiadających Niebieską Kartę UE. Poprzez mobilność należy rozumieć uprawnienie cudzoziemca do wjazdu i pobytu na terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej na podstawie karty pobytu lub długoterminowej wizie krajowej wydanej w innym z krajów członkowskich UE. Aktualnie wjazd do Polski posiadacza Niebieskiej Karty UE wydanej przez inne państwo członkowskie UE jest traktowany jako korzystanie z takiego uprawnienia na ogólnych zasadach bez dodatkowych uprawnień i przywilejów. Projektowana ustawa wprowadza dwie instytucje związane z nowymi uprawnieniami dotyczącymi mobilności posiadaczy Niebieskiej Karty UE – uprawnienie do mobilności krótkoterminowej oraz do mobilności długoterminowej.

Mobilnością krótkoterminową jest korzystanie przez posiadacza Niebieskiej Karty UE z uprawnienia do pobytu w innym państwie członkowskim UE przez okres nieprzekraczający 90 dni w dowolnym okresie liczącym 180 dni w celu wykonywania działalności zawodowej. Jako działalność zawodową projekt definiuje krótkoterminową działalność cudzoziemca będącego posiadaczem Niebieskiej Karty UE wydanej przez inne państwo UE związaną bezpośrednio z interesami gospodarczymi podmiotu powierzającego mu wykonywanie pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji i z obowiązkami zawodowymi tego cudzoziemca, wykonywaną na podstawie umowy zawartej z tym podmiotem w innym państwie członkowskim UE, obejmującą udział w wewnętrznych lub zewnętrznych spotkaniach służbowych, udział w konferencjach lub seminariach, negocjowanie umów handlowych, podejmowanie działalności związanej ze sprzedażą lub marketingiem, rozeznawanie możliwości biznesowych lub udział w szkoleniach i korzystanie z nich. W przypadku korzystania przez posiadaczy Niebieskiej Karty UE z mobilności krótkoterminowej w zakresie podjęcia pracy w Polsce w ramach zdefiniowanej działalności zawodowej zostaną oni zwolnieni z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę. Równocześnie w celu korzystania z mobilności krótkoterminowej nie będzie konieczne uzyskanie zezwolenia w kraju członkowskim UE, w którym cudzoziemiec uzyskał Niebieską Kartę UE. W celu dodatkowego zweryfikowania celu wjazdu i pobytu, na posiadaczy Niebieskich Kart UE w przypadku korzystania z mobilności, zostanie nałożony obowiązek przedstawienia w trakcie przekraczania granicy RP dowodu, że ich wjazd i pobyt na terytorium RP ma na celu prowadzenie działalności zawodowej.

Natomiast mobilnością długoterminową jest uprawnienie do wjazdu i pobytu posiadacza Niebieskiej Karty UE na okres przekraczający 90 dni w danym państwie członkowskim UE. Z uwagi na fakt, iż uprawnienie cudzoziemca do pobytu w jednym państwie Strefy Schengen na podstawie posiadanej karty pobytu wydanej w innym państwie Strefy Schengen na okres powyżej 90 dni, co do zasady, nie jest możliwe, projekt ustawy wprowadza nowy typ zezwolenia na pobyt czasowy w celu mobilności długoterminowej posiadacza Niebieskiej Karty UE. Udzielenie tego zezwolenia uzależnione będzie od przesłanek analogicznych do udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji. Głównym punktem odróżniającym oba zezwolenia będzie konieczność posiadania i przedstawienia w procedurze legalizacyjnej Niebieskiej Karty UE wydanej przez inne państwo członkowskie UE. Aktualnie cudzoziemiec, który posiadał wcześniej Niebieską Kartę UE wydaną przez inne państwo członkowskie UE miał możliwość jedynie złożyć wniosek o udzielenie mu zezwolenia na pobyt czasowy w Polsce na zasadach ogólnych. Wcześniejsze posiadanie przez niego Niebieskiej Karty UE w innym państwie członkowskim pozostawało właściwie bez znaczenia. 

Odnosząc się do samej procedury ubiegania się o Niebieską Kartę UE, to zmianie ma ulec Załącznik nr 2 dołączany do wniosków o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji. Cudzoziemiec, zamierzający wykonywać pracę w zawodzie regulowanym, przedstawi w nim dokumenty poświadczające posiadanie formalnych kwalifikacji i spełnienie innych warunków, które są wymagane w przypadku danego zawodu. Oprócz tego cudzoziemiec będzie nadal zobowiązany do wymienienia w tym załączniku dokumentów poświadczających posiadanie wyższych kwalifikacji zawodowych. Również koniecznym będzie podanie w nim informacji o zamieszkaniu w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej co najmniej przez okres 12 miesięcy na podstawie karty pobytu z adnotacją “Niebieska Karta UE” albo przez co najmniej 6 miesięcy w przypadku pobytu na podstawie karty pobytu uzyskanej w związku z korzystaniem z mobilności długoterminowej posiadacza Niebieskiej Karty UE.

Ponadto, zostanie zmieniony wymóg związany z przedstawieniem odpowiedniej umowy o pracę, umowy o pracę nakładczą, umowy cywilnoprawnej, na podstawie której cudzoziemiec wykonuje pracę, świadczy usługi lub pozostaje w stosunku służbowym. Obecnie wymagana roczna długość takiej umowy zostanie skrócona do 6 miesięcy.

Pomimo liberalizacji wymogów uzyskania Niebieskiej Karty UE, projekt tej ustawy nie przewiduje usunięcia wymogu dostarczenia tzw. informacji starosty w celu wykazania, iż podmiot powierzający cudzoziemcowi wykonywanie tej pracy nie ma możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych na lokalnym rynku pracy. Oprócz dotychczas obowiązujących zwolnień z wymogu dostarczania tzw. opinii starosty, ustawodawca w ramach omawianej nowelizacji nie rezygnuje z konieczności jej uzyskiwania.

Wskazane przesłanki odmowy udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji nie staną na przeszkodzie skutecznemu ubieganiu się o nie cudzoziemcom, którym udzielono w Polsce ochronę uzupełniającą lub nadano status uchodźcy, a także pracownikom sezonowym. Natomiast odmową udzielenia zezwolenia będzie skutkować przypadek, gdy podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi:

1. został ustanowiony lub działa głównie w celu ułatwiania cudzoziemcom wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
2. jest zarządzany lub kontrolowany przez osobę fizyczną prawomocnie ukaraną za powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi nielegalnie, która w ciągu 2 lat od ukarania została ponownie ukarana za podobne wykroczenie lub ukaraną za inne wykroczenie związane z nielegalnym wykonywaniem pracy przez cudzoziemca, czy też skazana za przestępstwo przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową,
3. nie dopełnia obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne,
4. zalega z uiszczeniem podatków, z wyjątkiem przypadków gdy uzyskał przewidziane prawem zwolnienie, odroczenie, rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu,
5. nie prowadzi działalności gospodarczej albo została ogłoszona upadłość.

Mając na uwadze powyższe przesłanki odmowy udzielenia zezwolenia, tym istotniejsze będzie należyte kontrolowanie statusu legalnego zatrudnienia pracowników przez podmioty zatrudniające, aby nie zamknąć zatrudnianym cudzoziemcom drogi do skutecznego ubiegania się o Niebieską Kartę UE.

Dodane zostaną także nowe przesłanki cofnięcia udzielonego zezwolenia:

1. gdy okoliczności sprawy wskazują, że jest wykorzystywane w innym celu niż cel, w jakim zostało udzielone;
2. gdy podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi nie dopełnia obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, lub zalega z uiszczeniem podatków, z wyjątkiem przypadków, gdy uzyskał przewidziane prawem zwolnienie, odroczenie, rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu.

Cofnięcie zezwolenia nastąpi również w przypadku niedopełnienia przez cudzoziemca obowiązków informacyjnych przewidzianych w art. 134 ustawy o cudzoziemcach (np. zmiana warunków wykonywania pracy), chyba że wykaże on, że zrealizował obowiązek powiadomienia lub jeżeli powiadomienie nie zostało doręczone wojewodzie z powodów niezależnych od cudzoziemca. Dochowanie terminów w zakresie obowiązków informacyjnych przez cudzoziemca będzie mieć w przedstawionym kontekście jeszcze większe znaczenie niż obecnie.

Cudzoziemcy posiadający Niebieską Kartę UE, którzy utracili zatrudnienie, skorzystają z okresu ochronnego, w trakcie którego zezwolenie nie może zostać cofnięte. Aktualnie taki okres ochronny wynosi 3 miesiące. Natomiast, projektowane wydłużenie okresu ochronnego do 6 miesięcy będzie mieć zastosowanie w przypadku cudzoziemców przebywających w Polsce powyżej 2 lat.

Istotną zmianą będzie rezygnacja z umieszczania w decyzji udzielającej zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji informacji o podmiocie, u którego cudzoziemiec ma wykonywać pracę oraz jej warunkach. Będzie miało to daleko idące konsekwencje w sferze zatrudniania takich cudzoziemców. Aktualnie swobodę zmiany pracodawcy lub warunków wykonywania pracy mają jedynie cudzoziemcy, u których minął okres 2 lat od daty udzielenia im takiego zezwolenia. Oznacza to, iż posiadacz Niebieskiej Karty UE będzie miał możliwość swobodnie zmieniać pracę od samego początku uzyskania decyzji pobytowej. Niemniej jednak zmiana pracy musi wciąż mieścić się w ramach definicji wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji. 

Jedną z najbardziej istotnych zmian jest dodanie do katalogu cudzoziemców uprawnionych do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej na terytorium RP posiadaczy zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji oraz zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w celu mobilności długoterminowej posiadacza Niebieskiej Karty UE. Tacy cudzoziemcy zostaną uprawnieni do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej na takich samych zasadach jak obywatele polscy, w tym w formie działalności gospodarczej wpisanej do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (np. tzw. samozatrudnienie).

Wobec wprowadzenia nowego typu zezwolenia na pobyt czasowy na podstawie korzystania z mobilności długoterminowej przez posiadacza Niebieskiej Karty UE, umożliwiono także rodzinie tego cudzoziemca ubieganie się o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy w celu połączenia z rodziną. Zezwolenie to zostało dodane do katalogu tytułów pobytowych, które umożliwia rodzinie dołączenie w ramach łączenia rodzin.

Likwidacja procedury tzw. testu rynku pracy

Projekt ustawy o zatrudnianiu cudzoziemców w założeniu mający kompleksowo uregulować zasady wykonywania pracy przez cudzoziemców w Polsce, pomimo upływu czasu wciąż stanowi jedynie propozycję rewolucyjnych zmian. Jedną z nich jest likwidacja procedury tzw. testu rynku pracy. Aktualnie w celu uzyskania dokumentów legalizujących pracę cudzoziemca, co do zasady koniecznym jest dołączenie do wniosku informacji starosty właściwego ze względu na główne miejsce wykonywania pracy przez cudzoziemca o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy w oparciu o rejestry bezrobotnych i poszukujących pracy lub o negatywnym wyniku rekrutacji organizowanej dla pracodawcy, sporządzoną z uwzględnieniem pierwszeństwa dostępu do rynku pracy dla obywateli polskich oraz cudzoziemców, którzy zwolnieni są z posiadania zezwolenia na pracę (o których mowa w art. 87 ust. 1 pkt 1-11 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy). Dodatkowa procedura, nazywana testem rynku pracy, wydłuża postępowania związane z uzyskiwaniem dokumentów legalizujących wykonywanie pracy przez cudzoziemców, w szczególności uzyskanie zezwolenia na pracę typu A.

W założeniu procedura ta miała na celu chronić bezrobotnych poszukujących pracy na lokalnym rynku. Jednakże ustawodawca słusznie zauważył, iż stopa bezrobocia w Polsce jest niska, a instytucja ta nie spełnia swojej roli. Z tego też powodu jest jedynie dodatkowym obciążeniem dla urzędów pracy, jak również dodatkową formalnością do zrealizowania przez podmiot zamierzający powierzyć wykonywanie pracy cudzoziemcowi. Skutkuje to jedynie wydłużeniem postępowań rozpoczętych w celu uzyskania odpowiednich dokumentów legalizujących pracę cudzoziemców. 

Projektowana ustawa likwiduje procedurę tzw. testu rynku pracy. Natomiast zestawiając ją z projektem ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach należy uznać, iż likwidacja tzw. testu rynku pracy ma objąć jedynie procedury uzyskiwania zezwoleń na pracę oraz oświadczeń o zatrudnieniu, a nie postępowań o udzielenie zezwoleń na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy.

Projekt ustawy przewiduje mechanizm ochrony miejsc pracy przed napływem cudzoziemców w przypadku znacznego pogorszenia się sytuacji na rynkach pracy, czyli w sytuacjach wyjątkowych. Minister właściwy do spraw pracy będzie posiadać ustawową delegację do wydawania rozporządzeń, nakładających na starostów obowiązek wprowadzenia listy zawodów i rodzajów prac, dla których zezwolenia na pracę nie będą udzielane.

Oświadczenia o zatrudnieniu cudzoziemców

Projekt ustawy o zatrudnianiu cudzoziemców nie przewiduje likwidacji oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi. Modyfikuje jedynie jego nazwę na oświadczenie o zatrudnieniu cudzoziemca. Aktualnie obowiązujące regulacje związane z oświadczeniem zostaną, co do zasady, utrzymane w mocy. Należy mieć na uwadze nowe rozwiązanie w projektowanej ustawie polegające na unieważnieniu z mocy prawa wpisu oświadczenia o zatrudnieniu do ewidencji oświadczeń na skutek zrealizowania przez podmiot zatrudniający obowiązku informacyjnego polegającego na powiadomieniu starosty o niepodjęciu przez cudzoziemca pracy lub o zakończeniu pracy przez cudzoziemca.

Odmowa udzielenia zezwolenia na pracę

Projekt ustawy o zatrudnianiu cudzoziemców formułuje przepisy mające na celu przeciwdziałanie wyzyskowi cudzoziemców i zaniżania standardów na rynku pracy. Projektodawca przyjął, iż zasadnym będzie wprowadzenie obligatoryjnej przesłanki odmowy udzielenia zezwolenia na pracę w sytuacji, gdy pracodawca nie opłaca składek na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne lub zaliczek na podatek dochodowy. W aktualnym stanie prawnym taka okoliczność miała jedynie charakter fakultatywny, a zatem nie obligowała właściwego wojewody do odmowy udzielenia zezwolenia na pracę.

Warto nadmienić, iż projekt ustawy objął swoim zakresem także problematykę tzw. outsourcingu pracowniczego. Jedną z obligatoryjnych przyczyn odmowy udzielenia zezwolenia na pracę jest sytuacja, gdy cudzoziemiec na podstawie umowy z pracodawcą, który nie jest agencją pracy tymczasowej działającą na terytorium RP zgodnie z  obowiązującymi przepisami, wykonywałby pracę na rzecz i pod kierownictwem osoby trzeciej. Celem projektowanej regulacji jest odebranie prawnej możliwości podmiotom świadczącym usługi tzw. outsourcingu pracowniczego uzyskiwania zezwoleń na pracę dla cudzoziemców. Tego typu praktyka od ostatnich paru lat budzi wątpliwości urzędów wojewódzkich, stąd decyzja o doprecyzowaniu tego zagadnienia w projektowanej ustawie. Projektodawca daje tym samym jasny sygnał, iż jedyną pożądaną oraz dopuszczalną formą udostępniania pracowników do innego podmiotu będzie działanie w formie Agencji Pracy Tymczasowej.

Uregulowano również fakultatywną przesłankę odmowy udzielenia zezwolenia na pracę, jeżeli z okoliczności wynika, że celem uzyskania zezwolenia na pracę jest:

1. pozorne zatrudnienie cudzoziemca; lub
2. cudzoziemiec nie będzie wykonywał pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na warunkach określonych w tym zezwoleniu; lub
3. podmiot zatrudniający nie będzie dopełniał obowiązków związanych z powierzeniem pracy cudzoziemcowi, innym osobom lub obowiązków związanych z prowadzeniem działalności.

Zaproponowany został także katalog otwarty sytuacji, które wskazują na taką okoliczność, tym samym mogą skutkować odmową udzielenia zezwolenia na pracę. Jedną z nich jest sytuacja, gdy w okresie dwóch lat poprzedzających dzień złożenia wniosku o wydanie zezwolenia na pracę cudzoziemiec, który posiadał zezwolenie na pracę lub oświadczenie o zatrudnieniu cudzoziemca i wjechał na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu wykonywania pracy, nie wykonywał pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, chyba że niewykonywanie pracy wynikało z uzasadnionych przyczyn. Taka regulacja ma na celu zminimalizowanie nadużyć ze strony cudzoziemców w postaci fasadowego uzyskiwania zezwoleń na pracę, aby na ich podstawie ubiegać się o stosowną wizę, a tym samym mieć możliwość legalnego wjazdu do Polski.

Najważniejsze prawa i obowiązki pracodawcy i cudzoziemca

Prawa i obowiązki pracodawcy w kontekście zatrudniania cudzoziemców na tle projektowanych ustaw pozostają niezmienione. Wśród nich najbardziej istotne są obowiązki informacyjne podmiotu zatrudniającego cudzoziemca dotyczące powiadamiania o niepodjęciu pracy, przerwie lub zakończeniu pracy przez cudzoziemca. Dodać należy, iż, wobec planowanej elektronizacji procedur, obowiązki te będą realizowane poprzez system teleinformatyczny. 

Warunki udzielenia zezwolenia na pracę cudzoziemca

Całkowicie nową przesłanką udzielenia zezwolenia na pracę jest konieczność określenia odpowiedniego minimalnego wymiaru czasu pracy przez cudzoziemca. W przypadku zatrudnienia cudzoziemca na podstawie umowy o pracę  nie może to być mniej niż ¼ etatu. Natomiast w sytuacji zatrudnienia cudzoziemca na podstawie umowy cywilnoprawnej liczba godzin świadczonych przez cudzoziemca nie może być niższa niż 40 godzin miesięcznie.

Sankcje za naruszenie warunków zawarcia umowy z cudzoziemcem

Projektowana ustawa o zatrudnianiu cudzoziemców precyzuje, iż co do zasady zatrudnienie cudzoziemca wymaga zawarcia z cudzoziemcem umowy w formie pisemnej. Wyjątkiem jest zatrudnienie polegające na pełnieniu przez cudzoziemca funkcji korporacyjnych, czyli m.in. pełnienia funkcji w zarządzie, czy też pełnienia funkcji prokurenta.

Dodatkowo w przypadku, gdy umowa zostanie sporządzona jedynie w języku polskim, a cudzoziemiec nim się nie posługuje, to podmiot zatrudniający jest zobowiązany przedstawić cudzoziemcowi taką umowę na piśmie w wersji dla niego zrozumiałej i przechowywać ją przez cały okres jego zatrudnienia, a także przez okres 2 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym stosunek prawny będący podstawą zatrudnienia cudzoziemca uległ rozwiązaniu lub wygasł, chyba że odrębne przepisy przewidują dłuższy okres przechowywania dokumentacji pracowniczej.

Brak dopełnienia tych obowiązków realizować będzie znamiona wykroczenia, za które projektowana ustawa przewiduje karę grzywny w wymiarze od 1000 zł do 30 000 zł.

Natomiast w sytuacji, gdy umowa ta jest sporządzona w języku obcym, to podmiot zatrudniający będzie zobowiązany do przechowywania tłumaczenia na język polski dokonanego przez tłumacza przysięgłego wpisanego na listę tłumaczy przysięgłych, prowadzoną przez Ministra Sprawiedliwości.

Powyżej opisywane najważniejsze punkty projektowanych zmian przepisów w zakresie legalizacji pobytu i pracy cudzoziemców potwierdzają przyjęty przez ustawodawcę kierunek próby ułatwienia i usprawnienia procedur. Przejawia się to przede wszystkim w zamiarze odejścia od prowadzenia postępowań w formie papierowej i przenoszenie ich do sfery elektronicznej. Wdrożenie dyrektywy koncentrującej się na cudzoziemcach posiadających wysokie kwalifikacje dodatkowo uatrakcyjni tę formę legalizacji pobytu i pracy. Zatrudnianie takich cudzoziemców będzie odbywać się na zliberalizowanych zasadach, co z pewnością będzie znacznym ułatwieniem dla podmiotów chcących pozyskać wysoko wykwalifikowanych cudzoziemskich pracowników. Niemniej jednak, należy mieć na uwadze fakt, iż projekt ustawy o zatrudnianiu cudzoziemców znajduje się w procesie legislacyjnym już od 1,5 roku i trudno jest precyzyjnie określić, kiedy można spodziewać się jego uchwalenia. Zdecydowanie bardziej realną perspektywą jest uchwalenie w najbliższym czasie ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach ze względu na fakt konieczności dokonania transpozycji dyrektywy unijnej. 

adw. Piotr Sawicki (partner zarządzający)

Anna Nowak (starszy prawnik imigracyjny)

apl. adw. Krzysztof Tkaczuk (prawnik imigracyjny)

Liudmyla Bartkiv (starszy doradca imigracyjny)

SAWICKI I WSPÓLNICY KANCELARIA ADWOKACKA