Ministerstwo Rozwoju i Technologii przedstawiło nowy projekt ustawy regulującej działalność kosmiczną

W ostatnich latach polska branża kosmiczna rozwija się bardzo dynamicznie zarówno w sektorze prywatnym (według szacunków Polskiej Agencji Kosmicznej POLSA polski sektor kosmiczny zatrudnia obecnie ok. 12 tysięcy osób), jak i publicznym.

Na chwilę obecną polska administracja realizuje dwa projekty, które mają na celu stworzenie kompatybilnych ze sobą konstelacji satelitów. Pierwszym z nich jest projekt CAMILA (planowana data zakończenia – 2027 r.), realizowany na podstawie umowy pomiędzy MRiT a Europejską Agencją Kosmiczną (European Space Agency – ESA), którego celem jest zaprojektowanie, wyprodukowanie i wyniesienie na orbitę co najmniej 4 satelitów oraz stworzenie odpowiedniej infrastruktury naziemnej, które pozwolą na udostępnienie użytkownikom publicznym (np. samorządom) zestawu zintegrowanych usług geoprzestrzennych. Drugim z projektów publicznych jest System Satelitarnej Obserwacji Ziemi MIKROGLOB realizowany przez MON i POLSA, który ma zakończyć się do końca czerwca przyszłego roku wyniesieniem na orbitę 4 mikrosatelitów obserwacyjnych. MIKROGLOB jest częścią Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO). Oba projekty będą realizowane we współpracy z polską firmą Creotech Instruments. 

Biorąc pod uwagę prowadzone projekty publiczne oraz działania realizowane i planowane przez firmy prywatne, a także dynamiczny rozwój branży kosmicznej, okazało się konieczne opracowanie nowych przepisów regulujących zasady działalności kosmicznej. Wprowadzenie projektowanej ustawy w życie jest również jednym z kamieni milowych KPO.

Według informacji na temat projektu ustawy dostępnych na stronie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów uwzględniono w nim propozycje regulacji w następujących kwestiach:

1. Uregulowanie zasad i warunków prowadzenia działalności kosmicznej.
2. Wykonanie międzynarodowych zobowiązań spoczywających na RP w zakresie ustanowienia Krajowego Rejestru Obiektów Kosmicznych (KROK) oraz zapewnienia stałego i skutecznego nadzoru nad działalnością kosmiczną.
3. Uregulowanie kwestii związanych z odpowiedzialnością za szkodę spowodowaną przez obiekt kosmiczny w zakresie w jakim nie obowiązują regulacje i postanowienia umów międzynarodowych tj. odpowiedzialności operatora obiektu za szkodę oraz regresu państwa wobec podmiotu, którego obiekt wyrządził szkodę.
4. Ułatwienie wykorzystania danych satelitarnych przez administrację publiczną.

Według MRiT, wprowadzane przepisy mają uwzględniać zasady działalności branży kosmicznej wynikające z międzynarodowych regulacji, w tym postanowień Układu kosmicznego, Konwencji o odpowiedzialności za szkody oraz Konwencji o rejestracji obiektów kosmicznych.

Do najważniejszych założeń przedstawionych w projekcie ustawy należą:

W kwestii regulacji prowadzenia działalności kosmicznej:

1. Działalność tego typu będzie mogła być wykonywana wyłącznie po uzyskaniu zezwolenia udzielonego przez Prezesa POLSA na wniosek podmiotu planującego prowadzenie takiej działalności.
2. Wnioskującym może być wyłącznie podmiot posiadający skuteczną kontrolę nad obiektem kosmicznym (nie musi być to właściciel danego obiektu).
3. Wnioskujący musi posiadać ubezpieczenie OC – OSR do projektu rozporządzenia w tej sprawie określa, że wysokość sumy gwarancyjnej ubezpieczenia za szkodę wyrządzoną przez wykonywanie działalności kosmicznej powinna odpowiadać rozmiarowi ryzyka związanego z konkretnym rodzajem działalności (wyniesienie obiektu kosmicznego, operacje na orbicie, deorbitacja, loty suborbitalne).
4. Wnioskujący podmiot musi posiadać zdolność finansową do niezakłóconego prowadzenia działalności kosmicznej.
5. Wnioskujący musi zatrudniać osoby posiadające wiedzę, wykształcenie lub doświadczenie konieczne do prowadzenia działalności w branży kosmicznej.
6. W procesie wydawania zezwolenia i rejestracji działalności kosmicznej będzie konieczne przedstawienie rozwiązań administracyjnych i technicznych w zakresie: zarządzania danymi (w tym: zabezpieczania przepływu i wymiany, składowania, zapewniania integralności oraz postępowania z ich kopiami), monitorowania cyberbezpieczeństwa, identyfikowania i autoryzacji użytkowników systemów oraz przeciwdziałania szpiegostwu i szpiegostwu przemysłowemu.
7. Prezes POLSA będzie miał obowiązek kontroli podmiotów wykonujących działalność kosmiczną. Kontroler będzie miał prawo do przeprowadzania różnorodnych czynności kontrolno-pomiarowych w tym do m.in. wstępu do obiektów związanych z działalnością kosmiczną lub służących (nawet pośrednio) jej wykonywaniu, przeprowadzania oględzin obiektów kosmicznych, miejsca startu i miejsc operacji, badania urządzeń wykorzystywanych do wykonywania działalności kosmicznej, dostępu do dokumentów, materiałów i innych danych, a także innych czynności (przedstawionych w projekcie ustawy) koniecznych w trakcie prowadzenia kontroli. Z kontroli będzie sporządzany protokół.

Ustawa zakłada również utworzenie i prowadzenie Krajowego Rejestru Obiektów Kosmicznych KROK, którego celem będzie ewidencjonowanie informacji o obiektach kosmicznych wyniesionych na orbitę okołoziemską lub poza nią, dla których RP jest:

1. państwem wynoszącym,
2. za które, zgodnie z podjętymi zobowiązaniami międzynarodowymi, Skarb Państwa ponosi finansową odpowiedzialność w przypadku wyrządzenia przez dany obiekt szkody innym operatorom gospodarczym lub ludności.

KROK ma być rejestrem jawnym (dane i informacje będą powszechnie dostępne), prowadzonym przez POLSA. Zgodnie z projektem ustawy operatorzy obiektów kosmicznych będą zobowiązani do wystąpienia z wnioskiem o wpis do rejestru. Postępowanie rejestrowe będzie odpłatne, a wpływy z tego tytułu zostaną przekazane do budżetu państwa.

W kwestii regulacji ponoszenia odpowiedzialności za ewentualne szkody poczynione przez obiekty kosmiczne:

1. Potencjalne roszczenia skierowane przez administrację publiczną będą pokrywane z obowiązkowego ubezpieczenia OC operatora.
2. W przypadku, kiedy szkoda zostanie spowodowana przez obiekt kosmiczny zarejestrowany w polskim rejestrze obiektów kosmicznych, lub jeśli szkoda zaistnieje na terytorium Polski, projekt ustawy zakłada powołanie komisji ad hoc w celu zbadania przyczyn zdarzenia niezależnie od potencjalnych działań i postępowań międzynarodowych.
3. Projekt ustawy zawiera również zapisy dotyczące administracyjnych kar pieniężnych, do których nakładania będzie uprawniony Prezes Polskiej Agencji Kosmicznej.

Więcej szczegółowych informacji na temat projektu ustawy można znaleźć na stronie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów

Źródła:

www.gov.pl

naukawpolsce.pl